Collectage de Yves Agnoly 1 (Ourde-65)

Collectage de Yves Agnoly 1 (Ourde-65)

Histoire locale

Elevage (cheptel)

Fenaison

Autorité familiale

Soins du bétail

Réflexions

Pastoralisme

Races bovines

Races ovines

Fromage et beurre

02’20 Nom usuel des maisons – en çò dera Clòta – ua tanta venguda de’n çò dera Clòta e que’s hec seguir eth nom dera maison
03’27 Idem – totas eras maisons qu’an un sobriquet – quauques de bon compréner d’autas non - en çò de Cortilha pr’amor d’ua potra qu’èra tròp corta quan bastiren bèth temps a – Shihòu no’n compren pas eth sens – en çò deth Baraquèr = que vòu díder pagalhós –
06’55 Idem – çò de Capdèth – de Montauban – Julienne deth Sord – de Borrut (testut que vòu díder) – en çò de Monic – de Mauvèr
08’44 Idem – eths de Capihòt – que cambièc de nòm en mudar
09’23 Idem – en principi non cambian pas eth nòm dera maison – tara marca deth bestiar que’s servia deth nòm dera maison pas deth son patronime
10’35 Idem – qu’on aperava eth monde peth nòm de casa – jàmes non prononciavan eth nòm oficiau – atau que sap eths nòms de maisons
12’16 Idem – eths que’s pèrden – que venguen residéncias segondàrias – ara sonque 4 o 5 maisons d’originaris – - en 1830 350 abitants -550 abitants de cap a 1700
14’41 Patrimoine historique – Orda que hoc bastit après Maueon pr’amor qu’èra vadut tròp petit – après quan Orda hoc tròp poblat, Harrèra que’s bastic
16’00 Economie – Totas sòrtas de mestièrs a Orda bèth temps a – 2 cafès – maçons charpentiers, ébénistes – menudèrs – ad aqueth temps eths agriculturs qu’èran pòcs
17’33 Intime – que partic ara armada ena marina – tornèc en 1965 – ad aqueth temps 25 agriculturs – ara que son 4 – era tèrra que diminua dab eth materiau – tot çò d’arribent no’s cultiva pas mès
19’02 Activité – agriculture – quin hadian ua segonda arrecòlta de gran de milh – 250 ha de surfaça – ara 52 ha de prats – cap mès de prat – autanplan que cau anar trebalhar tèrras en d’autis vilatges
20’48 Intime – dab çò qu’a, no’s pòt pas hèr víver un aute, eth hilh per exemple – que goastan eth materiau mes aisidament ena montanha – Orda qu’ei sus un malh – atau qu’espeleish e que’s macan eth materiau
23’20 Economie – eth mestièr qu’ei miaçat – pr’amor d’aquerò eths joenis que se’n van – e que tornan ara retirada tà trebalhar quauques bèstias – ara aqueth vilatge qu’ei hèt tà un agricultur
24’59 Economie – vacas e goelhas en totas eras maisons d’autis còps – de cap a 1900 – era prumèra maison : 6 o7 vacas , 40 o 50 oelhas – deth Borrut , 12 vas 60 oelhas – de Bordet, 25 e 30 vacas, un mulet, 110 oelhas – de Copet, 12 o 14 vacas, 50ia de goelhas – de còsta 150 oelhas – ua auta 120 oelhas – de còsta 7 vacas, hob 150 oelhas – 60 o 70 oelhas ath ras – a costat, 7 o 8 vacas e ua 60ia de oelhas – ua auta 10 vacas e 80 oelhas – en çò deths vesins 15 o 16 vacas o 100 goelhas – 15 o 16 vacas e ua 40ia de goelhas – de còsta ath cementèri 150 oelhas – ua petita maison 5 o 6 vacas e ua 20ia de crabas – 6 o 7 vacas e ua 40ia de oelhas – ací tau 50 o 60 oelhas dab 7 o 8 vacas – de còsta 15 o 16 vacas e 60 goelhas
28’56 Activité – élevages – tot çò de bòsques ara qu’èran prats dab bòrdas – que son caigudas –
29’47 Idem – pastoralisme – quin pujavan eths tropèths – era cabana –
30’40 – Idem – idem - cada maitin que partian dab era sarpeta – eth estiu qu’i partian tà hèr era èrba – eth ivèr ,qu’anavan soenhar eth bestiar – eth grepion tà hèr càger era èrba – qu’arrebarravan eth grepion, atau que hadia calor
33’20 Idem – agriculture – rentrar era èrba – peladas– un horc tà arrengar era èrba e barrejar-la coma calia – eth piòc que s’apèra – un hotjet – atau eras vacas que minjavan plan
35’46 Idem – idem – qu’erbejavan dera fin mai deçath mes d’octobre – 20 de mai dinc ath 20 d’octobre que hec – eth bestiar qu’èra ena montanha – eth dalhaire que’s hadia arrevitalhar pera hemna – ua marmita que’s portava sus eth cap – qu’erbejavan tot eth dia – eth ser era hemna que se’n tornava tà aprestar eth arrepas e neurir era poralha – eth òme que se’n tornavan mès lèu
38’50 Idem – idem – erbejar – s’eth joen se’n tornava tròp anetat que se’n calia anar hèr era èrba totun – eth patron que’u susvelhava tà que non hissa era sièsta –
40’33 Activité – élevage – tot qu’èra calculat tà non pas sortir eth ivèr se nhèu i avia – eth serèr – eth saladèr – eth parc de còsta ara maison – après eras vacas – tà hè-las béver, anar dinc ath potz – qu’umpiava eth bassin atau – era colèra hèt dab boès de hereisho o de noguèr – hèt tà estacar eras vacas – ua vita bèth tròç mès calma que ara
44’20 Activité – vie domestique – tot qu’èra reutilisat – que talhavan era lan – se hadian eras pelhas atau – eth estiu, hadian un shinhau de boès – que’u devaravan ath bolangèr – atau eth pan qu’èra pagat tà tota era annada – era poralha tà minjar – cap d’assegurança – nada despensas – era aiga qu’èra a gratís
46’40 Economie – era aiga deth vilatge – ara que la pagan despuish 1990 – eth huec deth cèu que cagec sus era canalisacion – e que horen forçats de pagà’s era aiga – eths bassins e eras hònts que son aiga naturau e a gratís – era aiga de Barossa que va dinc aras pòrtas de Tolosa
53’09 Intime – era societat de ué – s’ac pagar tot que cau - – « quelquechose d’atterant de voir comment le progrès a enterré les humains » - ara eth bestiar qu’ei tostemps malaut – deficit obligatòri –
54’34 Activité – pastoralisme – se i avia un aigüeron, era oelha no’n i anava pas – hens dessus tà assecar aquerò – ara potingas tà tot
55’54 Idem – pastoralisme – la douve ou la brucellose – malaudia deth bestiar que’s transmet ath òme
58’40 Idem – pastoralisme – neurir eth bestiar – se hadian bon, ath ombrèr – eth contrari ath solan – minjavan sec eth ser s’avian minjat èrba deras umidas
1’00’01 Idem – élevage – arraças de vacas – era gascona – era morana, vacas nera dab eth mus blanc – pro de lèit – tà hèr burri dab era crema dera lèit – eras castanhas (vacas grisas) – qu’èran arresistantas dab hòrt de lèit – raça deth temps vielh – 80% gasconas e 20% de rèsta moranas e castanhas
1’02’23 Idem – idem – arraças de oelhas – auroises – ara tarasconésas – eth arrepòrt qu’ei haut o baish eth medish – 90 % auresas e 10% tarasconesas – « que la sabi (era raça) »
1’05’24 Activité – eth hormatge – Orda n’ei pas exposat tà hèr hormatge – a Sost tot òrdi de plantas que i possan – a Orda non pr’amor qu’ei ath solan – hèt tara consomacion personau – a Orda quasi un tiers de lèit de mens que non pas a Sost – ara n’ac saben pas hèr mès
1’08’41 Idem – idem – se hadia ath pè deth huec – hadian cauhar era lèit – presura – que’u botavan en un cèrcle en ua hormatgèra – dab un escoladèr – eth lèiton que s’escorria – hè’u rotlar sus era tòla = cantejar – pressar tà que còle eth lèiton – botar ath cerèr – virà’u cada dus dias – netejar dab un « toaiet » - era sua metòda dab aiga de vita e ua bròca
1’13’45 Idem – idem – eth gost qu’a cambiat pr’amor n’ei pas pro pressat – eth calhat qu’ei acide, atau s’eth lèiton non s’escórrer pas pro, eth hormatge qu’aurà maishant gost – e que’u cau sauvar pausa – botà’u en ua hornèra dab tèrra batuda on pren un bon gost – eras maisons qu’èran hètas tad aquerò – 1’18’38

Lassalle Renaud, enquêteur

Eth Ostau Comengés, producteur

RL-65[MB-Ou-Ay1]

EOC 5

Eth Ostau Comengés

16/01/2011

Barousse Patrimoine

Texte/html

gascon

Texte

Ourde