Collectage de Berthe Spitaels (Samuran-65)

Collectage de Berthe Spitaels (Samuran-65)

Gendres et brus

Vignes

Processions

Rivalité entre village

Code : RL-65[MaB-Sam-Sbtròç1]

01’05 Nom usuel des maisons – en çò deras Pèiras (casa-sua) – pair neishut ena maison (sas pairs d’Esbareish), mair de Brauvaca – sortit de’n çò de Cònte a Esbareish (n’ei pas segura)
02’20 Idem – ua bòrda a Casaus – ua auta a Lombard – en çò de Cabiròu, de Calès, de Hortanèr – Chèc e Poquoret – vilatge poquoron e pas cap de maison desmolida
03’36 Economie – 72 abitants en 1912 – 6 en 1990 – mantuas generacions ena maison
04’13 Vie sociale – 3 generacions ena maison – mair arribada nòra en tinèu – pair partit « comptable » a Lanamesan – mes qu’èra dur taras nòras – pièces rapportées – tot aquò qu’a cambiat – que podian víver a mantuns sus era proprietat
06’51 Economie – era que partic pr’amor deth trebalh – e que tornèc pr’amor que l’agrada hòrt eth pais
07’53 Patrimoine naturel – montagne – Gèrt – Ventolan – Mont Sacon de cap – eth Ventolan qu’èra tot prat – ara qu’ei tot bosquetat – sonque pelosas – bèth temps a qu’èra era bòrda ara qu’ei eth garatge
09’32 Activité – élevage – vacas en Ventolan –
10’02 Toponymie – de cap a casa-sua (costat Ventolan), eth Vergèr – e Cojon – que i avia vinha deth aute costat deth arriu – a on an eth salon qu’èra eth chai dab barricas – qu’avian un trolh on pèhoravan eth arradim
11’51 Activité – agriculture – pomèrs – hòrt de pomas – citra – no’s conservava pas
12’51 Idem – élevage – vacas – eras Gasconas e eras Castanhas – eras oelhas : que las prenian a « chivarniu » (en gasaille)
15’10 Economie – vieux métiers – non – ni bistrot ni arren – qu’ei eth mès petit vilatge, sonque tara estructura
16’20 Patrimoine historique – eth Castèth – que se n’ei tostemps parlat – eth Castèth de Mr Sens – n’an pas jàmes conegut eth Castèth – que se’n parla eneths libes sus era Barossa
18’28 Vie sociale – eth sòn pair qu’èra neishut en 1899, qu’èra anat ara escòla a Samuran – ua deras darrèras generacions – après qu’anavan tà Ilhèu – puish a Anlà – que hadian un sendèr ena nhèu
20’45 Activité – dalhar eneths prats – hemnas qu’erbejavan ath arrastèth e ara horca – qu’èra arribent – eth pair que’s lhevavan a 3 oras – que hadian secar era èrba – puish qu’arribèren eras fauchusas mes que calia que hossa planhèr eth terrenc – tot qu’èra netejat abans – ara tot qu’ei ara maquina
22’52 Activité – occupation des sols – qu’a cambiat sustot a haut – a baish pas guaire – ara arrominguèras – tad era qu’ei ua negligença de netejar eths prats – qu’ac poderian hèr mes n’ac hèn pas
Era periglada qu’arriba, que vam laguens


Code : RL-65[MaB-Sam-Sbtròç2]

0’30 Vie sociale – hèsta - hèsta deth vilatge – n’ac hèn pas enguan – tròp chic de monde – tara St Vincenç, eth 23 de gèr – que van hèr un arrepas deth vilatge en estiu entre eris – ara trò de patacadas
02’16 Idem – idem – idem – que hadian era hèsta ena bòrda deth Chèc – un d’Anlà que venguian hèr eth acordeon – que dançavan – a Antishan, en Noveme – a Sacoue tà Nadau – qu’èra en bòrdas pertot – qu’anavan entaras hèstas d’ath entorn
05’00 Idem – idem – hèstas mès popularas ? – non qu’èran totas haut o baish parièras – eths joenis qu’i anavan tà dançar – ara qu’i van tà béver – e era mamà sus eth banc que demoravan – bancs ath entorn dera bòrda, e que’us auèitavan a dançar
06’41 Vie sociale – mentalitat – qu’a cambiat pr’amor non vivem pas mès parièr – d’autes còps, qu’èran veiladas – eras batusas – eth Pèla-Pòrc – tot que’s hadia amasses
09’06 Idem – hèstas – Nadau – a casa – era missa – a Antichan e a Avèus – mair sortida d’en çò d’Andrilhon a Anlà ( ??)
11’12 Idem – idem – era hèsta Diu – tà lançar eras petals d’arròsas – dab un «reposoir » en vilatge, sus era plaça – un aute ad aquera capèra – a Pâques, era hriga-hrague (tot aquerò a Anlà)
14’05 Idem – idem – procession ath Plan d’Ilhèu – tota era Barossa qu’i anavan – dedicada ara vièrja – eths òmes que portavan era estatua sus eras espatlas – en cantant – partit deth plan d’Ilhèu – un camin que va tath pònt de Gembria – e dinc ara còsta de Gaudent – « nosta dauna deth Plan d’Ilhèu »
16 ’26 Croyances – eth malh dera mula – de còsta ath vielh arresec a Crechets – ua maison que s’arrestaura – sus era dreta un malh – era tralha dera mula de St Bertran
20’56 Sobriquet vilatge – Samuran, eths Craberons – a Ilhèu, eths Uhons (mau prononciat) – era noblessa de Gembria
…
26’03 Vie sociale – eths dera Hauta Barossa – quan anavan en bals, jàmes no’s mesclavan aths autis – se hantavan gojatas de Hauta-Barossa, eths dera Baisha, eths vielhs que venguian dab eth fusilh – que hadian eth torn per sendèr de montanha (arrimpèda)
28’53 Idem – hèstas – era Candelèra – hadian pastèras – e hadian brutlar era « candela de plec » (nòm desconegut en Barossa) – que m’amia eth Pòrta-Candela – tad esclarà’s
31’50 Activité – era mòla – que hadia era lutz – quan eth milin e’s trigava, era lutz que s’acabava – que passavan ara candela
33’42 Lenga – eths cosins d’Anlà que parlavan e parlan tostemps gascon – ua sòr qu’èra arregenta ena Eure, quan tornava, non parlava que gascon – ua sian arregenta a Sacoue, dab mainatges que non sabian exprimi’s en francés
35’04 Idem –«  un intérêt à parler le gascon, c’est gracile – c’est bien de l’apprendre » - qu’a un dobte sus eras Calandretas – eth « patoès » dera Barossa qu’ei un occitan desformat – exemple dera « escoba » a Tarba (a Nistòs que diden atau tanben…)

Lassalle Renaud, enquêteur

Eth Ostau Comengés, producteur

RL-65[MB-Sam-Sb]

Eth Ostau Comengés

29/04/2011

Barousse Patrimoine

Texte/html

gascon

Texte

Samuran

1936

Samuran