Collectage de Marcel Portepan 1 (Sacoué-65)
Dublin Core
Titre
Collectage de Marcel Portepan 1 (Sacoué-65)
Sujet
Temps (météorologie) -- Prévision
Réflexions
Lune -- Influence
Noms de maisons
Noblesse/bourgeoisie
Histoire locale
Souterrains
Relations entre vallées
Gendres et brus
Autorité familiale
Chèvres
Description
0’00 Lenga – diferença de lenga entre Sacoue e Sòst – cleda a Sacoue, tròc a Sost – Plec tà Sost, cobèrt a Sacoue (cobèrt de marmita) – mòts que’s pèrden – a Orda qu’ei diferent un shinhau tanben – era nhèu, eth solelh, eth vent e era ploja que son mòts que cambian – eth vèspe tà díder « eth ser » a Sost – « apastar eth bestiar » tà díder hèr minjar eth bestiar
03’45 Meteo – Tara senta Lucia, un saut de puça… - mes era senta Lucia n’ei cap eth 21 de deceme (qu’ei eth 13 de deceme)(n’aumenta pas encara) – eth calendari qu’ei estat cambiat e era Senta Lucia devia èster mès de cap ath 21 de deceme (en 1582 eth calendari gregorian) – un tà Arrams tanben – mes fòrça causas que son perdudas – perdudas pr’amor abandonadas
07’20 Patrimoine naturel – era lua rossa – era que comença eth mes d’abriu e que’s feneish ath debut de mai – (enguan tot eth mes d’abriu) – eth bèth temps qu’arriba ara fin dera lua rossa – se comença ath mieitat d’abriu e que feneish ath mieitat de mai, eth maishant temps qu’alonga – çò de maishant qu’ei quan era lua rossa, s’ac feneish taths sents de glaça – qu’ei rale que non haça pas maishant temps – quitament nhèu – enguan qu’ei ua annada a trenta luas (maishant tath temps mes contrat pera lua rossa)
10’43 Idem – era lua – qu’aueitavan tot dera lua – qu’escurtavan eras anhèras a certènis dias dera lua mieja – autament que podian èster amorres – parièr tà hèr càger lenha – ua bona lenha copada de quan cau que brutla mès e qu’esquèrra ( ??) mens – era lua qu’influença quitament era pesca – eths dias de plea lua eras truèitas que sòrten mèslèu era net
13’18 Patrimoine naturel – hèr eth casau – mongetas a semiar ara lua vielha tà que non arrehoreishan – era lua e eth sorelh qu’influençan sus era vita
14’30 Idem – eth maishant temps – se nhèu corrent seteme, que hè mès d’estiu ath mes d’octobre
17’37 Nom usuel des maisons – casa-sua – çò de Uau (Guau) – neishut ena maison de Portepan – eth Portepans (nòm accordat) que devian èster bolangèrs dab eth temps – ua maison en Nistos – era maison d’Especièr – en çò deth Haure – eras mès vielhas : ua de 1775 (era familha de nòbles de de Menitens) – ua auta de 1830 – era de 1775, en çò de Menitens, mes ara aperada eth prebitère – que devian èster proprietaris de hòrt de terrenc – que balhava ath monde parçans de terrenc tad arremercià’us – pr’amor en cadastre vielh que i a eth numerò dera parcela mès partida dera parcèla ( ?)
23’57 Idem – maisons deth vilatge – çò de Nivèra, Libèra ( ??) o de Ribèra (familha despareishuda) – çò de Tresa (un bistròt dab eth temps) – de Joan – de Massan (un estamaire bèth temps a) – semalèrs en vilatge dab eth temps – de Bertran – deth Talhur (200 ans que no n i’a mès – mès conservat en Nistos pr’amor que s’apèran totis parièr –çò que vòu díder Guaus ? – qu’èra un nòm bèth temps a (Gouaux ?) - personas que s’an sauvat eth nòm dera maison coma eth, Portepan - fòrça maisons qu’avian eth sobriquet per çò que hadia eth monde
30’44 Idem – maisons caigudas – nòms despareishuts – ua maison Forasté de Tarbes, mes qu’èra de Sacoue – era familha qu’a despareishut – ua maison aisada de Sacoue – sobriquets que son estats arremplaçats per nòm deth monde – çò de Ponpona, qu’ei en çò de Clemença – çò de Joan qu’ei ara arremplaçat peth nòm deth ancien proprietari – çò de dòu hèr, qu’ei non i aja pas cap de nòta d’escrivuda sonqu’era memòria
35’31 idem – de Malé – de Garòna (eth nòm qu’a despareishut) – de Jòrdi – çò deth Palhèt – çò de Palher – de Bergolet o Berdolet – de Catin – de Pèirona – çò de Marc – de Tan – deth Besson – ç de Guiraut (Castex) – de Crabòt – de Pouy
40’04 Economie – mès de 350 personas un moment dat – masions que son estadas desmolidas tanben
40’51 Patrimoine historique – Sacoue, qu’èra un vilatge ça on i avia nòbles – de Meritens e eths dera Arrisa, de Noyers (eths verriers)
42’42 Economie – vielhs mestièrs – un haure que herrava eth bestiar – un semalèr – un bocher – un talhur que hilava eth lin – chirurgien (sorgen) sus eths libes vielhs en ua maison que i ei tostemps – qu’avian trobat potingas amagadas en ua paret – en çò de Lamòla on i èra ua mòla bèth temps a – n’ac a pas jàmes vist
46’04 Patrimoine naturel – arrius – ara non còlan pas tant, sustot en estiu – eth qu’avia botat colorant laguens mes n’ei pas jàmes sortit
47’30 Toponymie – quartièrs de Sacoue – era Teularia, dab ua fabrica de tèulas mes pas cap de carrièra – perqué aqueth nòm ? – tresau comuna deth canton en superficia – quartièr coma era Bocha (pas cap de boish) – eras Comenia, era Horcada, eth Har (mes impossible d’anar plantar un har aciu) – Cap de Lana –
50’50 Idem – Pic de Torròc ça on e i a era taula d’orientacion – eths proprietaris que son eths de Torròc de Brauvaca – que s’apèra atau pr’amor dera maison – pr’amor sus eras cartas qu’ei portat Mont Saqueton o Mont Sacon –
53’15 Idem – Mont Saqueton o mont Sacon ? – hòrt de nòms en mont Sacon – eth Pèna Plora ( ??) – eth horn dera Ventona ( ??) – eras Marmas (pas cap de carrièra e cap de camin tà vengué’i)
55’15 Idem – eth Casau dera Reina Margerita (cf Armand e Jean Fortassin) – qu’ei tot pòc – que’s demanda se i avia ua sortida deth castèth ath casau – pès d’arrosèrs qu’i èran – qui les avia plantats ? – ça on i a eths autels votifs qu’èra eth Casau dera Reina – ua pèça de moneda que datava de 700 – èster qu’i ei eth Casau dera Reina – mes quina significacion ?
59’32 Patrimoine naturel – montanhas – Mont Sacon – eth Dolin (de Sacoue) – mont Aspet – mont Caup – pic de Cau (territòri de Sacoue mes pas forçadament vededers de Sacoue avant)
1’01’14 Patrimoine historique – era Arrisa arrestacat en 1948 – ara qu’ei desèrt –
1’03’33 Idem – que i avia era familha deths verriers eths de Noyers – ara que son anglés qu’an crompat – un frair Adelphile (!) que demòra
… que m’ensenha monde dera Arrisa
1’09’28 Idem – eths dera Arrisa qu’anavan enterrar eths mòrtis tà Sacoue ? – eth que’n dobta – arrés dera Arrisa en cementèri de Sacoue – arren d’escrivut – eth camin qu’èra hòrt maishant, de non passar dab un parelh de vacas – sonque sus un saumet o un shivau – mès de ua ora e mieja d’un costat o d’un aute
1’12’53 Idem – ua escòla enter-comunau dab Nistos e era glèisa tanben – donc que pensa que ta sepelir qu’èra parièr
1’14’22 Patrimoine historique – eth còth de Mortís on eths de Sacoue qu’arcuelhavan eths mòrts dera Arrisa – puish eth còth de Cheratch (deth Herrat ?) –
1’16’08 Idem – Nistos que’us amièren era electricitat
1’18’30 Idem – perqué era Arrisa apartenia a Sacoue ? – qu’ei un mistèri – que cau ua ora e mieja tà anà’i – qu’anavan ath tribunal de Maulion o taras hèiras
1’19’58 Intime – neishut en 1941
1’21’25 Economie – mès de monde bèth temps a a Sacoue – eth neishut en 1941 – mes que començava dejà de declinar – mès de vielhs e i avia – que son devarats a 45 abitants – comun a fòrça pais de montanha
1’23’09 Vie sociale – 3 generacions ena maison – qu’i èra eth patron ? –
1’24’28 Idem – eth ainat que demorava a casa ? – sovent mes qu’arribava qu’th segon e damorèssa tanben – qu’èra presque un vailet – eth ainat que’s maridava sovent dab ua ainada – èster gendre o nòra qu’èra mauaisit – un gendre de tot biaish, hossa bona era maison, qu’èra tostemps un gendre – qu’eths anciens hossan volut demorar patron dinc ara fin qu’aucidèc fòrça maisons tad eth – eth patron qu’èra eth ancien
1’29’14 Economie – fòrça maisons que son estadas abandonadas – quin harian ara dab aqueth sistèmi vielh ?
1’30’02 Activité – élevage – crabas pertot – que las anavan guarar cada dia a torn de ròtle – qu’èran vacas de praube tara lèit – cada maitin que’s passava atau – que vivian dab mens de plaça qu’eras vacas e eras oelhas
1’32’27 Activité – agriculture – on èran eths camps ? – autorn deth vilatge – ad ensús tanben – sus eth mont Sacon, mandòrras enterradas tara annada siguenta – tot qu’èra trebalhat – e mens de bichas e cèrvis – qu’ei ua plaga tad eris pr’amor qu’ac pilhan tot
1’34’33 Idem – idem – çò que semiavan – blat, blat de morò e mandòrras mès que mès – morisco un shinhau – ara non seria pas possible – que caleria un arregiment autorn deths camps – non i avia pas pro de camins tad anar taras proprietas e qu’ei tanben pr’amor d’aquerò que’s perderen eths prats e camps – eth blat qu’èra un arrevengut de tot biaish
Que’m torna ensenhar eth monde dera Arrisa
03’45 Meteo – Tara senta Lucia, un saut de puça… - mes era senta Lucia n’ei cap eth 21 de deceme (qu’ei eth 13 de deceme)(n’aumenta pas encara) – eth calendari qu’ei estat cambiat e era Senta Lucia devia èster mès de cap ath 21 de deceme (en 1582 eth calendari gregorian) – un tà Arrams tanben – mes fòrça causas que son perdudas – perdudas pr’amor abandonadas
07’20 Patrimoine naturel – era lua rossa – era que comença eth mes d’abriu e que’s feneish ath debut de mai – (enguan tot eth mes d’abriu) – eth bèth temps qu’arriba ara fin dera lua rossa – se comença ath mieitat d’abriu e que feneish ath mieitat de mai, eth maishant temps qu’alonga – çò de maishant qu’ei quan era lua rossa, s’ac feneish taths sents de glaça – qu’ei rale que non haça pas maishant temps – quitament nhèu – enguan qu’ei ua annada a trenta luas (maishant tath temps mes contrat pera lua rossa)
10’43 Idem – era lua – qu’aueitavan tot dera lua – qu’escurtavan eras anhèras a certènis dias dera lua mieja – autament que podian èster amorres – parièr tà hèr càger lenha – ua bona lenha copada de quan cau que brutla mès e qu’esquèrra ( ??) mens – era lua qu’influença quitament era pesca – eths dias de plea lua eras truèitas que sòrten mèslèu era net
13’18 Patrimoine naturel – hèr eth casau – mongetas a semiar ara lua vielha tà que non arrehoreishan – era lua e eth sorelh qu’influençan sus era vita
14’30 Idem – eth maishant temps – se nhèu corrent seteme, que hè mès d’estiu ath mes d’octobre
17’37 Nom usuel des maisons – casa-sua – çò de Uau (Guau) – neishut ena maison de Portepan – eth Portepans (nòm accordat) que devian èster bolangèrs dab eth temps – ua maison en Nistos – era maison d’Especièr – en çò deth Haure – eras mès vielhas : ua de 1775 (era familha de nòbles de de Menitens) – ua auta de 1830 – era de 1775, en çò de Menitens, mes ara aperada eth prebitère – que devian èster proprietaris de hòrt de terrenc – que balhava ath monde parçans de terrenc tad arremercià’us – pr’amor en cadastre vielh que i a eth numerò dera parcela mès partida dera parcèla ( ?)
23’57 Idem – maisons deth vilatge – çò de Nivèra, Libèra ( ??) o de Ribèra (familha despareishuda) – çò de Tresa (un bistròt dab eth temps) – de Joan – de Massan (un estamaire bèth temps a) – semalèrs en vilatge dab eth temps – de Bertran – deth Talhur (200 ans que no n i’a mès – mès conservat en Nistos pr’amor que s’apèran totis parièr –çò que vòu díder Guaus ? – qu’èra un nòm bèth temps a (Gouaux ?) - personas que s’an sauvat eth nòm dera maison coma eth, Portepan - fòrça maisons qu’avian eth sobriquet per çò que hadia eth monde
30’44 Idem – maisons caigudas – nòms despareishuts – ua maison Forasté de Tarbes, mes qu’èra de Sacoue – era familha qu’a despareishut – ua maison aisada de Sacoue – sobriquets que son estats arremplaçats per nòm deth monde – çò de Ponpona, qu’ei en çò de Clemença – çò de Joan qu’ei ara arremplaçat peth nòm deth ancien proprietari – çò de dòu hèr, qu’ei non i aja pas cap de nòta d’escrivuda sonqu’era memòria
35’31 idem – de Malé – de Garòna (eth nòm qu’a despareishut) – de Jòrdi – çò deth Palhèt – çò de Palher – de Bergolet o Berdolet – de Catin – de Pèirona – çò de Marc – de Tan – deth Besson – ç de Guiraut (Castex) – de Crabòt – de Pouy
40’04 Economie – mès de 350 personas un moment dat – masions que son estadas desmolidas tanben
40’51 Patrimoine historique – Sacoue, qu’èra un vilatge ça on i avia nòbles – de Meritens e eths dera Arrisa, de Noyers (eths verriers)
42’42 Economie – vielhs mestièrs – un haure que herrava eth bestiar – un semalèr – un bocher – un talhur que hilava eth lin – chirurgien (sorgen) sus eths libes vielhs en ua maison que i ei tostemps – qu’avian trobat potingas amagadas en ua paret – en çò de Lamòla on i èra ua mòla bèth temps a – n’ac a pas jàmes vist
46’04 Patrimoine naturel – arrius – ara non còlan pas tant, sustot en estiu – eth qu’avia botat colorant laguens mes n’ei pas jàmes sortit
47’30 Toponymie – quartièrs de Sacoue – era Teularia, dab ua fabrica de tèulas mes pas cap de carrièra – perqué aqueth nòm ? – tresau comuna deth canton en superficia – quartièr coma era Bocha (pas cap de boish) – eras Comenia, era Horcada, eth Har (mes impossible d’anar plantar un har aciu) – Cap de Lana –
50’50 Idem – Pic de Torròc ça on e i a era taula d’orientacion – eths proprietaris que son eths de Torròc de Brauvaca – que s’apèra atau pr’amor dera maison – pr’amor sus eras cartas qu’ei portat Mont Saqueton o Mont Sacon –
53’15 Idem – Mont Saqueton o mont Sacon ? – hòrt de nòms en mont Sacon – eth Pèna Plora ( ??) – eth horn dera Ventona ( ??) – eras Marmas (pas cap de carrièra e cap de camin tà vengué’i)
55’15 Idem – eth Casau dera Reina Margerita (cf Armand e Jean Fortassin) – qu’ei tot pòc – que’s demanda se i avia ua sortida deth castèth ath casau – pès d’arrosèrs qu’i èran – qui les avia plantats ? – ça on i a eths autels votifs qu’èra eth Casau dera Reina – ua pèça de moneda que datava de 700 – èster qu’i ei eth Casau dera Reina – mes quina significacion ?
59’32 Patrimoine naturel – montanhas – Mont Sacon – eth Dolin (de Sacoue) – mont Aspet – mont Caup – pic de Cau (territòri de Sacoue mes pas forçadament vededers de Sacoue avant)
1’01’14 Patrimoine historique – era Arrisa arrestacat en 1948 – ara qu’ei desèrt –
1’03’33 Idem – que i avia era familha deths verriers eths de Noyers – ara que son anglés qu’an crompat – un frair Adelphile (!) que demòra
… que m’ensenha monde dera Arrisa
1’09’28 Idem – eths dera Arrisa qu’anavan enterrar eths mòrtis tà Sacoue ? – eth que’n dobta – arrés dera Arrisa en cementèri de Sacoue – arren d’escrivut – eth camin qu’èra hòrt maishant, de non passar dab un parelh de vacas – sonque sus un saumet o un shivau – mès de ua ora e mieja d’un costat o d’un aute
1’12’53 Idem – ua escòla enter-comunau dab Nistos e era glèisa tanben – donc que pensa que ta sepelir qu’èra parièr
1’14’22 Patrimoine historique – eth còth de Mortís on eths de Sacoue qu’arcuelhavan eths mòrts dera Arrisa – puish eth còth de Cheratch (deth Herrat ?) –
1’16’08 Idem – Nistos que’us amièren era electricitat
1’18’30 Idem – perqué era Arrisa apartenia a Sacoue ? – qu’ei un mistèri – que cau ua ora e mieja tà anà’i – qu’anavan ath tribunal de Maulion o taras hèiras
1’19’58 Intime – neishut en 1941
1’21’25 Economie – mès de monde bèth temps a a Sacoue – eth neishut en 1941 – mes que començava dejà de declinar – mès de vielhs e i avia – que son devarats a 45 abitants – comun a fòrça pais de montanha
1’23’09 Vie sociale – 3 generacions ena maison – qu’i èra eth patron ? –
1’24’28 Idem – eth ainat que demorava a casa ? – sovent mes qu’arribava qu’th segon e damorèssa tanben – qu’èra presque un vailet – eth ainat que’s maridava sovent dab ua ainada – èster gendre o nòra qu’èra mauaisit – un gendre de tot biaish, hossa bona era maison, qu’èra tostemps un gendre – qu’eths anciens hossan volut demorar patron dinc ara fin qu’aucidèc fòrça maisons tad eth – eth patron qu’èra eth ancien
1’29’14 Economie – fòrça maisons que son estadas abandonadas – quin harian ara dab aqueth sistèmi vielh ?
1’30’02 Activité – élevage – crabas pertot – que las anavan guarar cada dia a torn de ròtle – qu’èran vacas de praube tara lèit – cada maitin que’s passava atau – que vivian dab mens de plaça qu’eras vacas e eras oelhas
1’32’27 Activité – agriculture – on èran eths camps ? – autorn deth vilatge – ad ensús tanben – sus eth mont Sacon, mandòrras enterradas tara annada siguenta – tot qu’èra trebalhat – e mens de bichas e cèrvis – qu’ei ua plaga tad eris pr’amor qu’ac pilhan tot
1’34’33 Idem – idem – çò que semiavan – blat, blat de morò e mandòrras mès que mès – morisco un shinhau – ara non seria pas possible – que caleria un arregiment autorn deths camps – non i avia pas pro de camins tad anar taras proprietas e qu’ei tanben pr’amor d’aquerò que’s perderen eths prats e camps – eth blat qu’èra un arrevengut de tot biaish
Que’m torna ensenhar eth monde dera Arrisa
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur
Source
RL-65[MB-Sac-Pm1]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
05/04/2011
Contributeur
Barousse Patrimoine
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Sacoué
Person Item Type Metadata
Birth Date
1941
Birthplace
Sacoué
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Marcel Portepan 1 (Sacoué-65),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 avril 2025, https://oralitatdegasconha.audio-lab.org/items/show/236.