Collectage de Marie-Louise Bernadas (Labroquère-31)
Dublin Core
Titre
Collectage de Marie-Louise Bernadas (Labroquère-31)
Sujet
Plantes curatives
Vignes
Pommes -- Variétés
Guerre mondiale (1939-1945) -- Mobilisation
Saint-Jean (fête)
Surnaturel (sorcières)
Gasconnismes
Description
0'50 Sobriquet maison – sortida de'n çò de Compai, en quartièr dera Vath, en St Bertran – son òme Vrath Cabèra – era maison a on son qu'èra lor tanben (ena Broquèra) – sa mair que n'èra
02'15 Idem – en çò de Paiet – quartièr deth Vediau, e deths Brocars mès envath
02'45 Idem – ua casseta qu'èra estada hèita per ua vielha deth vilatge dab totis eths sobriquets dera Broquèra – Josette Pujau que l'a
03'10 Idem en quartièr – en çò de Torric, maison arrengada de còsta, Possòt, deth Oelhèr, deth Bordaler
04'00 Toponymie – eth Vediau, eths Brocars, eth Bernissà, eth Pont, era Vièla (arrua dera glèisa), eth Pontet (costat nòrd)
05'05 Arrius – era Garona, e eth Bernissà – ua hont vielha que s'ei secada
06'15 Société – maisons venudas mes pas tròp bastit dempuish – que m'amuisha fòtòs dera maison ath ras qu'an arrestaurat, qu'èra quasi en tèrra (en çò de Possòt) – qu'i ei un dessenh sus ua pòrta dera fòtò dera arroina, coma un arbo blanc, un signe ecclesiastic, ça disè era hemna que n'avè eritat
09'00 Idem – arrelacions entre eras personas – eths navèths que's trufan deth vilatge, non s'interressan pas ara sua istoèra – de mens en mens de monde gessits deth vilatge – eths joens non parlan pas mès dab eths vielhs – mès d'arrespèct taths vielhs en temps, qu'an sauvat era mair 10 ans en un fautulh a casa – era tele qu'a goastat eras arrelacions – avant que s'amassavan en velhada – dançar dab era TSF, dab eth orquèstre de Jean Bentaberry – qu'a aprés a dançar dab eths vielhs
12'20 Idem – amassadas – grilhar castanhas, vrenhar, tuar eth pòrc
12'50 Idem – transmission deth saber – eths joens non s'interessan pas ath lor saber, sonque tà hèr conservas, n'ensajan pas de hèr-las, que las se minjan
13'30 Idem – velhar – en quartièr sustot, mes qu'anavan tanben dinc ath pont, enas familhas vielhas – un amic de sa pair que'u vengó soenhar cada ser pendent dus ans, dera Vath enlà (St Bertran) dinc ath Pont, ena Broquèra, pr'amor qu'avè era tuberculòsa (botà'u eras ventosas) – tà soenhar ua plaga : ua hoelha de lis blanc trempada en aiga de vita
15'30 Natura – plantas tà soenhar – eth « sureau » tà hèr rumiar, eth canfre taras plagas, e eth blu de metilène taras enginas, ath cap d'un baston – mair dera bèra sòr que guariva eras brutluras en bohar dessús, qu'ac a passat ara hilha avant de morí's
17'35 Transport – era purmèra autò en 1960
18'30 Agriculture – blat – segar – tostemps ua espiada ath miei deth camp, alavetz eth passatge qu'èra hèt ara hauç o ath dalh – que calèva amassar eth blat e sovent ua sèrp devath – hèr garbas, era maneita – era batèra – enterajuda entre vesins – passar en cada cort, qu'èra tirada peras vacas
22'30 Idem – vinha – ua passion tara vinha – ara, que son mòrtas totas – e qu'a plantat arbos hruitèrs tota era vita tanben – çò qu'ei ua espiada : ua vinha hauta que pujava en eths auderòus – 48 vinhas ena Broquèra en temps, ara nada – dinc a 30hl de vin en cada maison – podar eth pè e deishar curçons e un correjat o dus – esborjonar, hèr qu'era vinha sia ensorelhada, sulfatar, e sofrar, e vrenhar
26'15 Idem – idem – vrenhar – sardinas e saucissas a minjar – arrasims ena semau e concassar en camp, botar eths arradims en tonèths (dinc a 15 e 20 hl)
28'10 Idem – idem – òrdes deths cepatges vielhs : Palharés, eth Baco, eth Gaillard-Giler, après, plants seleccionats (44, 45, 51, 350) – que cau que sia ath sorelh – eras vinhas qu'èran sus eths costalats entre era Broquèra e Selhan, a Sent Gès, a çò que pareish, qu'i èra ua catedrala en temps
30'40 Arboriculture – noguèr, un pialòt bèth temps a, eths pomèrs tanben – perseguèrs, que hè ua liquor de cassís
que la me hè tastar
34'10 Era liquor de cassís : metòde
36'00 Era citra – sustot en St Bertran, ara Vath pr'amor era vinha que gelava – que la sabèvan conserva coma cau – dinc a 30 t de pomas cada an – eths òrdes : era Cotrà, era Poma Blanca, era Arraineta
38'25 Castanhas – de pertot que n'i a – non son pas estats empeutats segon era – eth caròp – diferents òrdes : eras tà grilhar ara padèna, e autas a hèr borir – nat nòm que coneishi – un còp quan avè plantat nòdes dera Lozèra, que balha ath cap de 15 o 20 ans – plantar ua nòde, e que balha un arbe – era que continua de plantar arbos – que planta eras mandòrras dab era lua
43'45 Elevage – bèth temps a, 7 o 8 – ara ua 60ia – arraça vielha, Muletas, Castanhas e Soissas – dab dus parelhs de vacas qu'avè tribalhat – un shivau que tribalhava tara fanusa – qu'èra estat arrequisicionat tara Guère peths allemands dab 2 vacas e 3 pòrcs – qu'èran francés que las venguèvan coélher (colaborators)
46'30 Guerre 40 – quan i avó era declaracion de Guère, qu'èra eth arrepaish de batèra, eras campanas que sonèren, totis que's lhevèren de taula e partiren tara Guère – un maishant sovier, coma s'èra ara – que's bremba de De Gaule quan aperava eths francés ena ràdiò, qu'èra coma un espèr – camps de joenessa en St Bertran (era Vath)
49'50 Idem – faus maquís – eths colaborators que s'ac viren mau un còp acabada era Guère – anglés que venguèvan arrevitalhar eths maquís, mes malins que hèvan faus aperets de lutz (Dolin)
52'10 Armada deth Pape – qu'an un sabre d'un oncle de sa gran mair que n'èra estat eth sordat
…
55'50 America – pas ena Broquèra
57'45 Société – diferença entre St Bertran e era Broquèra – sonque de climat – en parlar quasi nada diferença
58'45 Idem – Nadau – missa e arrevelhon en familha dab era dòba – eths presents qu'èran rales (mandarinas) – ara qu'ei tròp, que s'amusaràn mès dab eth « papier-cadeau » que dab çò que i a laguens
1'01'10 Idem – 14 de julhet – que hèvan tostemps eth 14 de julhet en mes de seteme
1'02'20 Idem – hèsta deth vilatge – Sent Fabian, eth 22 de gèr – qu'èra frequentada hòrt, mèma se nhevava – qu'èra dehòra ath començament
1'03'35 Idem – Sent Joan – era procession dab eth curè – eth har (h aspirat) – eths de qui's maridavan era annada, que quilhavan eth arbe – que tiravan eth har dab vacas – amassà's un tison e sauvar s'ac tota era annada pr'amor d'èster benadit – eths dròlles qu'avèn boquets de lis blanc
1'06'45 Société – notables – curè, maire e eth arregent
1'07'15 Croyances – sorcièras – un que partiva cada maitin dab ua saca dab sau se s'encontrava ua broisha - « hada », non saben pas çò qu'ei
1'09'10 Istòria – eth castèth de Bidausant – hòrt d'istoèras sus aqueth castèth
1'09'40 Lenga – aprés a parlar a casa – interdit de parlar gascon ena escòla – un ena escòla, qu'avè escriut « une terre en boudigue »
1'12'30 Société – era societat qu'èra encar era vielha dab eths 3 òrdes : clergé, noblesse et tiers-état
02'15 Idem – en çò de Paiet – quartièr deth Vediau, e deths Brocars mès envath
02'45 Idem – ua casseta qu'èra estada hèita per ua vielha deth vilatge dab totis eths sobriquets dera Broquèra – Josette Pujau que l'a
03'10 Idem en quartièr – en çò de Torric, maison arrengada de còsta, Possòt, deth Oelhèr, deth Bordaler
04'00 Toponymie – eth Vediau, eths Brocars, eth Bernissà, eth Pont, era Vièla (arrua dera glèisa), eth Pontet (costat nòrd)
05'05 Arrius – era Garona, e eth Bernissà – ua hont vielha que s'ei secada
06'15 Société – maisons venudas mes pas tròp bastit dempuish – que m'amuisha fòtòs dera maison ath ras qu'an arrestaurat, qu'èra quasi en tèrra (en çò de Possòt) – qu'i ei un dessenh sus ua pòrta dera fòtò dera arroina, coma un arbo blanc, un signe ecclesiastic, ça disè era hemna que n'avè eritat
09'00 Idem – arrelacions entre eras personas – eths navèths que's trufan deth vilatge, non s'interressan pas ara sua istoèra – de mens en mens de monde gessits deth vilatge – eths joens non parlan pas mès dab eths vielhs – mès d'arrespèct taths vielhs en temps, qu'an sauvat era mair 10 ans en un fautulh a casa – era tele qu'a goastat eras arrelacions – avant que s'amassavan en velhada – dançar dab era TSF, dab eth orquèstre de Jean Bentaberry – qu'a aprés a dançar dab eths vielhs
12'20 Idem – amassadas – grilhar castanhas, vrenhar, tuar eth pòrc
12'50 Idem – transmission deth saber – eths joens non s'interessan pas ath lor saber, sonque tà hèr conservas, n'ensajan pas de hèr-las, que las se minjan
13'30 Idem – velhar – en quartièr sustot, mes qu'anavan tanben dinc ath pont, enas familhas vielhas – un amic de sa pair que'u vengó soenhar cada ser pendent dus ans, dera Vath enlà (St Bertran) dinc ath Pont, ena Broquèra, pr'amor qu'avè era tuberculòsa (botà'u eras ventosas) – tà soenhar ua plaga : ua hoelha de lis blanc trempada en aiga de vita
15'30 Natura – plantas tà soenhar – eth « sureau » tà hèr rumiar, eth canfre taras plagas, e eth blu de metilène taras enginas, ath cap d'un baston – mair dera bèra sòr que guariva eras brutluras en bohar dessús, qu'ac a passat ara hilha avant de morí's
17'35 Transport – era purmèra autò en 1960
18'30 Agriculture – blat – segar – tostemps ua espiada ath miei deth camp, alavetz eth passatge qu'èra hèt ara hauç o ath dalh – que calèva amassar eth blat e sovent ua sèrp devath – hèr garbas, era maneita – era batèra – enterajuda entre vesins – passar en cada cort, qu'èra tirada peras vacas
22'30 Idem – vinha – ua passion tara vinha – ara, que son mòrtas totas – e qu'a plantat arbos hruitèrs tota era vita tanben – çò qu'ei ua espiada : ua vinha hauta que pujava en eths auderòus – 48 vinhas ena Broquèra en temps, ara nada – dinc a 30hl de vin en cada maison – podar eth pè e deishar curçons e un correjat o dus – esborjonar, hèr qu'era vinha sia ensorelhada, sulfatar, e sofrar, e vrenhar
26'15 Idem – idem – vrenhar – sardinas e saucissas a minjar – arrasims ena semau e concassar en camp, botar eths arradims en tonèths (dinc a 15 e 20 hl)
28'10 Idem – idem – òrdes deths cepatges vielhs : Palharés, eth Baco, eth Gaillard-Giler, après, plants seleccionats (44, 45, 51, 350) – que cau que sia ath sorelh – eras vinhas qu'èran sus eths costalats entre era Broquèra e Selhan, a Sent Gès, a çò que pareish, qu'i èra ua catedrala en temps
30'40 Arboriculture – noguèr, un pialòt bèth temps a, eths pomèrs tanben – perseguèrs, que hè ua liquor de cassís
que la me hè tastar
34'10 Era liquor de cassís : metòde
36'00 Era citra – sustot en St Bertran, ara Vath pr'amor era vinha que gelava – que la sabèvan conserva coma cau – dinc a 30 t de pomas cada an – eths òrdes : era Cotrà, era Poma Blanca, era Arraineta
38'25 Castanhas – de pertot que n'i a – non son pas estats empeutats segon era – eth caròp – diferents òrdes : eras tà grilhar ara padèna, e autas a hèr borir – nat nòm que coneishi – un còp quan avè plantat nòdes dera Lozèra, que balha ath cap de 15 o 20 ans – plantar ua nòde, e que balha un arbe – era que continua de plantar arbos – que planta eras mandòrras dab era lua
43'45 Elevage – bèth temps a, 7 o 8 – ara ua 60ia – arraça vielha, Muletas, Castanhas e Soissas – dab dus parelhs de vacas qu'avè tribalhat – un shivau que tribalhava tara fanusa – qu'èra estat arrequisicionat tara Guère peths allemands dab 2 vacas e 3 pòrcs – qu'èran francés que las venguèvan coélher (colaborators)
46'30 Guerre 40 – quan i avó era declaracion de Guère, qu'èra eth arrepaish de batèra, eras campanas que sonèren, totis que's lhevèren de taula e partiren tara Guère – un maishant sovier, coma s'èra ara – que's bremba de De Gaule quan aperava eths francés ena ràdiò, qu'èra coma un espèr – camps de joenessa en St Bertran (era Vath)
49'50 Idem – faus maquís – eths colaborators que s'ac viren mau un còp acabada era Guère – anglés que venguèvan arrevitalhar eths maquís, mes malins que hèvan faus aperets de lutz (Dolin)
52'10 Armada deth Pape – qu'an un sabre d'un oncle de sa gran mair que n'èra estat eth sordat
…
55'50 America – pas ena Broquèra
57'45 Société – diferença entre St Bertran e era Broquèra – sonque de climat – en parlar quasi nada diferença
58'45 Idem – Nadau – missa e arrevelhon en familha dab era dòba – eths presents qu'èran rales (mandarinas) – ara qu'ei tròp, que s'amusaràn mès dab eth « papier-cadeau » que dab çò que i a laguens
1'01'10 Idem – 14 de julhet – que hèvan tostemps eth 14 de julhet en mes de seteme
1'02'20 Idem – hèsta deth vilatge – Sent Fabian, eth 22 de gèr – qu'èra frequentada hòrt, mèma se nhevava – qu'èra dehòra ath començament
1'03'35 Idem – Sent Joan – era procession dab eth curè – eth har (h aspirat) – eths de qui's maridavan era annada, que quilhavan eth arbe – que tiravan eth har dab vacas – amassà's un tison e sauvar s'ac tota era annada pr'amor d'èster benadit – eths dròlles qu'avèn boquets de lis blanc
1'06'45 Société – notables – curè, maire e eth arregent
1'07'15 Croyances – sorcièras – un que partiva cada maitin dab ua saca dab sau se s'encontrava ua broisha - « hada », non saben pas çò qu'ei
1'09'10 Istòria – eth castèth de Bidausant – hòrt d'istoèras sus aqueth castèth
1'09'40 Lenga – aprés a parlar a casa – interdit de parlar gascon ena escòla – un ena escòla, qu'avè escriut « une terre en boudigue »
1'12'30 Société – era societat qu'èra encar era vielha dab eths 3 òrdes : clergé, noblesse et tiers-état
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur
Source
RL-31[Ba-La-Bml]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
09/09/2012
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Labroquère
Person Item Type Metadata
Birth Date
1931
Birthplace
Saint Bertrand de Comminges
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Marie-Louise Bernadas (Labroquère-31),” Oralitat de Gasconha, consulté le 29 avril 2025, https://oralitatdegasconha.audio-lab.org/items/show/111.