Collectage de Charles Dasque (Tuzaguet-65)
Dublin Core
Titre
Collectage de Charles Dasque (Tuzaguet-65)
Sujet
Sobriquets (villages)
Superstitions
Peste
Filatures
Effeuillage du maïs
Mesures de contenance
Mesures agraires
Outils
Maïs
Emigration -- Etats Unis
Guerre franco-allemande (1870-1871)
Gascon (apprentissage du français)
Gascon (sociolinguistique)
Formulettes
Description
0'15 Sobriquet maison - en çò de Crambat - data d'avant era Revolucion - duas maisons de Crambat en Tuzaguèth - era auta en baish deth vilatge- tad eth pr'amor non n'i a pas qu'ua cramba - cramba de'n vath segon era hemna
02'10 Idem - ara qu'apèran eras maisons peth nòm deth proprietari - eths vielhs que coneguen eths sobriquets, eths joens non - en realitat, que l'apèran Charles de Matèu pr'amor d'èster nescut en çò de Matèu (mair que n'èra sortida)
3'50 Toponymie - quartièr dera Horcada - de còsta, qu'ei era Capèra - mes normaument qu'ei era Horcada deths dus costats
04'55 Idem - eth Caminau a baish (CAmin Nau) n'existava pas - era rota vielha que passava en vilatge - eras maisons de baish que son (o qu'èran) mès arriches - quartièr dera Bascula - maisoeta arredona ath miei dera rota qu'èra ua bascula tà pesar eth bestiar
07'45 Idem - eth Cap dera Carrau (a haut) - eth Bualà - Lanaseca - era Guileta - Còsta de Poquet - era Catalonha - eth Barri (eth quartièr de baish) - perqué s'apèra atau, eth quartièr dera Catalonha ? – non sap pas
09'40 Sobriquet abitants - eths Pelegatèrs - pelavan hòt de pèths, trebalhavan era lan - que i avó ua usina on hèvan tricòts dab era aiga dera Nèsta - que hèvan vénguer eth coton pera gara de Sent Laurenç - a Bizós, que son eths Gaudinèrs
12'50 Industrie - en Anèras, que i avó ua escòla de "tailleur de pierre"
13'35 Sobriquets maisons quartièr Horcada - çò de BArthélémy - deth Cardin, deth Tèrro - de Nino - çò deth Asque - de Parafér - çò deth Herran -de Soler - de Menaton
14'52 Arrius - era Nèsta - era Tòrta mes que l'apèran eth Vievèr - un aute, era Vaquèra - que s'amassan en St Laurenç
15'50 Honts- St Ròch - eth Pilauret a baish deth vilatge - era hont de Fonta - ara que son perdudas
16'50 Religion - capèra St Ròch - soavan eras campanas quan volèva greslar - ua vielha qu'anava sonar eras campanas - qu'i disen era missa cada an - que ho arrehèita a un aute endret (pròche totun)
19'05 Istòria - Tuzaguèth qu'èra en Tuzac - mes que i avó ua epidemia de pèsta alavetz eth monde que mudèren en costalat - que i avè un castèth en çò deth vesin
20'30 Toponymie - era Còsta, on son - son gran-pair qu'anavan hèr era diligéncia tà Banhèras tà cuélher tabac
21'25 Economie - vielhs mestièrs - haures, carpentèr e menusèrs - ua fabrica de manjes - e era filatura - après era guèrra de 14, eras fillaturas deth Nòrd que horen bombardadas, lavetz que las tornèren a hèr e las modernizèren - era de Tuzaguèt que's trobè despassada - tara darrèra guèrra, que tornèren a montar ua micrò-centrala tà hèr planchas tà hèr maisons de boès tara reconstruccion après era guèrra (de 40)
24'25 Industrie - eras molas - mèslèu en Escalà - era Mola de Copàs - non l'a pas vist a marchar - eth molièr que passava dab era carreta e eth shivau - que's pagava dab era punhèra
25'35 Economie - vielhs mestièrs - esclopèr - a Bizós, ua fabrica de semelas - tota era familha de JL Barrère qu'èran escolpers
26'50 Idem - ua espiceria, dus bochèrs - quate o cinc cafès - ua espiceria qu'aubreish un dia per setmana e hèr eras tornadas
27'45 Société - arrelacions entre eras personas - hòrt - mès de convivialitat avant - qu'èran praubes mes que i avè mès de solidaritat - tostemps besonh deth vesin
29'15 Idem - velhar - espelocar - quin se passava - qu'anavan en vilatge tà espelocar - ua carroja arroja : punar totas eras dròllas
31'15 Idem - velhar - tostemps dab eths vesins, pas mès lonh
32'05 Tuzaguet = Tuzaguèt
32'25 Agricultura - tot morcelat - camps de 12 ares, 25 ares o 50 ares - eth copèt qu'èra 5 litres
33'10 Idem - blat, milhòc, shivasa e mandòrras e òrs - un arotlament enas culturas
34'05 Idem - un arrestoth - quan ei copat eth blat, qu'ei çò qu'i demòra a tèrra
34'30 Idem - un naveran - un prat navèth dab ièrba tà arrepausar era tèrra
35'05 Idem - trebalhà'us - eth bestiar, laurar, semiar - monde pertot - passà'i era jornada - un jornau : çò que podèva laurar un òme ena jornada : 25 aras - tà hèr ua ectara : 4 dias
36'45 Idem - eths gatges - hèrsas, arrolets, arrascles, brabants, mossas - eth virolet, en montanha
38'35 Idem - eth milhòc - milhòc deth país : deth blanc e deth jaune - eth american, qu'ei un ibride - no's pòt semiar d'ua annada sus era auta mes mès d'arrendament - taths pòrcs, o tà embucar eras bèstias
40'00 Alimentacion - eth pastet - dab ua sopa, botar haria de milhòc - mès bon, dab eth deth pòrc
40'55 Culturas - vinhas - piqueta qu'èra - quauques pomèrs mes pas guaire - que hèvan era citra
41'30 Idem - Pomas e citra - quin hèr
42'20 Idem - Castanhas ? - pas guaire, mès enas Baroniás
42'55 Elevage - Vacas - sustot eras gasconas - après quauques Castanhas que venguèvan dera montanha, qu'èran mès lèitèras
44'10 Idem - oelhas - pas plan en Tuzaguèth - mes sustot vacas - sovent sonqu'un parelh - a dus parelhs qu'èra miélhor
45'30 Agriculture - que's trebalha diferament ara - eth blat qu'ei estat arresignat un peishic - milhòc tath ensilatge -
46'30 Société - eths Americans - hòrt après era guèrra de 70 - quauques que tornèren tara guèrra de 14 - tara America deth sud - deth Nord tanben
48'05 Idem - eth colportur - tà hèr transpòrts - bèths uns que partín tara Algeria tanben
48'50 Guèrra 14 - mès de 20 aucits ena comuna - eths vielhs que'n parlavan, dera guèrra de 14 o de 40 - d'Algeria non
50'15 Guèrra d'Algeria - 9 meses qu'i demorè - eth non vi pas arren de tarrible - quin se passava era guèrra en 14, canon e ath mès de mòrts - en Algeria, n'èra pas atau, attentats
53'30 Guèrra 40 - alemands en Tuzaguèt - nada cuenta - en St Laurenç, qu'aucigoren eth bolangèr, e dus autes - qu'avèn perquisicionat en Tuzaguèth totun
55'30 Société - qui èra eth patron ena maison ? - òme coma era hemna - tostemps mantuns ena maison
56’36 Société – tostemps monde enas maisons – tot sol no’n podèvan pas hèr arren – eth que’s demorava ena maison qu’avè tostemps un avantatge – pas forçadament eth ainat
58’10 Idem – hèstas – Sent Ròch qu’ei eth patron dera comuna – 16 d’aost
59’00 Idem – idem – Nadau – tà missa dab era candela – que botavan un soquet en huec – chic de presents – minjar era dòba
1’00’50 Idem – Cap d’An – soetar era bona annada, que’us balhavan ua peceta
1’01’25 Idem – Candelèra – Pastèras – benadir tòrcles ? – non
1’03’10 Société – anecdòta – nòra « savoyarde » que bota era purmèra pastèra sus eth armari – mes ací que’s hèva tanben – quan eth cocuth e canta, que cau aver moneda en pòcha
1’04’40 Idem – Carnaval – que’s perdó pro viste deth sué temps – passavan enas maisons
1’05’40 Idem – eth Calhavari – que n’a conegut un shinhau – tiò que paguèssa taths joens – ara que’n auré calhavaris !
1’06’50 Idem – era Sent Joan – un halhar – brandons pas tròp guaire a – un hai – que l’avèn avut hèt (que sii tradicionau, que’n dobti)
1’08’30 Croyances – eras broishas – que n’a entenut a parlar – ath torn deth canton eth ser – non se’n bremba pas – nat lops, non se’n parlava pas
1’09’40 Lenga – gascon – après a casa – que parlava e francés e gascon, tot drollòt – qu’a tostemps sabut parlar gascon e francés – que parlava gascon dab eth gran pair, e dab eth sués parents, francés
1’11’10 Idem – mòts qu’an un ^ en francés, tostemps un « s » en gascon – eths arregents qu’ac sabèven – no’n parla pas guaire ara – que’s pensa que’n d’autis parçans, que s’ei mantengut de mès
1’12’35 Idem – en Biarn que’n parlan mès qu’ací segon eth – bèth temps que’n parlavan pertot
1’14’45 Idem – eth avénguer deth gascon ? – quin va durar ? – que’n cau parlar – s’avè parlat gascon a casa, eths joens qu’aurén aprés – ua tempsada, qu’èra inderdit de parlar patoès ena escòla – era vergonha que s’ei semiada
1’18’00 Idem – lenga – quin parlè gascon ena vath d’Aran
Dit hors enregistrement : Quand il allait garder les brebis alors qu'il était enfant, une vieille femme lui avait dit de prendre un tricot, même s'il faisait chaud. Elle lui avait dit :
« Per plan caloreta
pòrta te'n era capeta
E per plan sadoreth,
Pòrta te'n eth vrespajet »
02'10 Idem - ara qu'apèran eras maisons peth nòm deth proprietari - eths vielhs que coneguen eths sobriquets, eths joens non - en realitat, que l'apèran Charles de Matèu pr'amor d'èster nescut en çò de Matèu (mair que n'èra sortida)
3'50 Toponymie - quartièr dera Horcada - de còsta, qu'ei era Capèra - mes normaument qu'ei era Horcada deths dus costats
04'55 Idem - eth Caminau a baish (CAmin Nau) n'existava pas - era rota vielha que passava en vilatge - eras maisons de baish que son (o qu'èran) mès arriches - quartièr dera Bascula - maisoeta arredona ath miei dera rota qu'èra ua bascula tà pesar eth bestiar
07'45 Idem - eth Cap dera Carrau (a haut) - eth Bualà - Lanaseca - era Guileta - Còsta de Poquet - era Catalonha - eth Barri (eth quartièr de baish) - perqué s'apèra atau, eth quartièr dera Catalonha ? – non sap pas
09'40 Sobriquet abitants - eths Pelegatèrs - pelavan hòt de pèths, trebalhavan era lan - que i avó ua usina on hèvan tricòts dab era aiga dera Nèsta - que hèvan vénguer eth coton pera gara de Sent Laurenç - a Bizós, que son eths Gaudinèrs
12'50 Industrie - en Anèras, que i avó ua escòla de "tailleur de pierre"
13'35 Sobriquets maisons quartièr Horcada - çò de BArthélémy - deth Cardin, deth Tèrro - de Nino - çò deth Asque - de Parafér - çò deth Herran -de Soler - de Menaton
14'52 Arrius - era Nèsta - era Tòrta mes que l'apèran eth Vievèr - un aute, era Vaquèra - que s'amassan en St Laurenç
15'50 Honts- St Ròch - eth Pilauret a baish deth vilatge - era hont de Fonta - ara que son perdudas
16'50 Religion - capèra St Ròch - soavan eras campanas quan volèva greslar - ua vielha qu'anava sonar eras campanas - qu'i disen era missa cada an - que ho arrehèita a un aute endret (pròche totun)
19'05 Istòria - Tuzaguèth qu'èra en Tuzac - mes que i avó ua epidemia de pèsta alavetz eth monde que mudèren en costalat - que i avè un castèth en çò deth vesin
20'30 Toponymie - era Còsta, on son - son gran-pair qu'anavan hèr era diligéncia tà Banhèras tà cuélher tabac
21'25 Economie - vielhs mestièrs - haures, carpentèr e menusèrs - ua fabrica de manjes - e era filatura - après era guèrra de 14, eras fillaturas deth Nòrd que horen bombardadas, lavetz que las tornèren a hèr e las modernizèren - era de Tuzaguèt que's trobè despassada - tara darrèra guèrra, que tornèren a montar ua micrò-centrala tà hèr planchas tà hèr maisons de boès tara reconstruccion après era guèrra (de 40)
24'25 Industrie - eras molas - mèslèu en Escalà - era Mola de Copàs - non l'a pas vist a marchar - eth molièr que passava dab era carreta e eth shivau - que's pagava dab era punhèra
25'35 Economie - vielhs mestièrs - esclopèr - a Bizós, ua fabrica de semelas - tota era familha de JL Barrère qu'èran escolpers
26'50 Idem - ua espiceria, dus bochèrs - quate o cinc cafès - ua espiceria qu'aubreish un dia per setmana e hèr eras tornadas
27'45 Société - arrelacions entre eras personas - hòrt - mès de convivialitat avant - qu'èran praubes mes que i avè mès de solidaritat - tostemps besonh deth vesin
29'15 Idem - velhar - espelocar - quin se passava - qu'anavan en vilatge tà espelocar - ua carroja arroja : punar totas eras dròllas
31'15 Idem - velhar - tostemps dab eths vesins, pas mès lonh
32'05 Tuzaguet = Tuzaguèt
32'25 Agricultura - tot morcelat - camps de 12 ares, 25 ares o 50 ares - eth copèt qu'èra 5 litres
33'10 Idem - blat, milhòc, shivasa e mandòrras e òrs - un arotlament enas culturas
34'05 Idem - un arrestoth - quan ei copat eth blat, qu'ei çò qu'i demòra a tèrra
34'30 Idem - un naveran - un prat navèth dab ièrba tà arrepausar era tèrra
35'05 Idem - trebalhà'us - eth bestiar, laurar, semiar - monde pertot - passà'i era jornada - un jornau : çò que podèva laurar un òme ena jornada : 25 aras - tà hèr ua ectara : 4 dias
36'45 Idem - eths gatges - hèrsas, arrolets, arrascles, brabants, mossas - eth virolet, en montanha
38'35 Idem - eth milhòc - milhòc deth país : deth blanc e deth jaune - eth american, qu'ei un ibride - no's pòt semiar d'ua annada sus era auta mes mès d'arrendament - taths pòrcs, o tà embucar eras bèstias
40'00 Alimentacion - eth pastet - dab ua sopa, botar haria de milhòc - mès bon, dab eth deth pòrc
40'55 Culturas - vinhas - piqueta qu'èra - quauques pomèrs mes pas guaire - que hèvan era citra
41'30 Idem - Pomas e citra - quin hèr
42'20 Idem - Castanhas ? - pas guaire, mès enas Baroniás
42'55 Elevage - Vacas - sustot eras gasconas - après quauques Castanhas que venguèvan dera montanha, qu'èran mès lèitèras
44'10 Idem - oelhas - pas plan en Tuzaguèth - mes sustot vacas - sovent sonqu'un parelh - a dus parelhs qu'èra miélhor
45'30 Agriculture - que's trebalha diferament ara - eth blat qu'ei estat arresignat un peishic - milhòc tath ensilatge -
46'30 Société - eths Americans - hòrt après era guèrra de 70 - quauques que tornèren tara guèrra de 14 - tara America deth sud - deth Nord tanben
48'05 Idem - eth colportur - tà hèr transpòrts - bèths uns que partín tara Algeria tanben
48'50 Guèrra 14 - mès de 20 aucits ena comuna - eths vielhs que'n parlavan, dera guèrra de 14 o de 40 - d'Algeria non
50'15 Guèrra d'Algeria - 9 meses qu'i demorè - eth non vi pas arren de tarrible - quin se passava era guèrra en 14, canon e ath mès de mòrts - en Algeria, n'èra pas atau, attentats
53'30 Guèrra 40 - alemands en Tuzaguèt - nada cuenta - en St Laurenç, qu'aucigoren eth bolangèr, e dus autes - qu'avèn perquisicionat en Tuzaguèth totun
55'30 Société - qui èra eth patron ena maison ? - òme coma era hemna - tostemps mantuns ena maison
56’36 Société – tostemps monde enas maisons – tot sol no’n podèvan pas hèr arren – eth que’s demorava ena maison qu’avè tostemps un avantatge – pas forçadament eth ainat
58’10 Idem – hèstas – Sent Ròch qu’ei eth patron dera comuna – 16 d’aost
59’00 Idem – idem – Nadau – tà missa dab era candela – que botavan un soquet en huec – chic de presents – minjar era dòba
1’00’50 Idem – Cap d’An – soetar era bona annada, que’us balhavan ua peceta
1’01’25 Idem – Candelèra – Pastèras – benadir tòrcles ? – non
1’03’10 Société – anecdòta – nòra « savoyarde » que bota era purmèra pastèra sus eth armari – mes ací que’s hèva tanben – quan eth cocuth e canta, que cau aver moneda en pòcha
1’04’40 Idem – Carnaval – que’s perdó pro viste deth sué temps – passavan enas maisons
1’05’40 Idem – eth Calhavari – que n’a conegut un shinhau – tiò que paguèssa taths joens – ara que’n auré calhavaris !
1’06’50 Idem – era Sent Joan – un halhar – brandons pas tròp guaire a – un hai – que l’avèn avut hèt (que sii tradicionau, que’n dobti)
1’08’30 Croyances – eras broishas – que n’a entenut a parlar – ath torn deth canton eth ser – non se’n bremba pas – nat lops, non se’n parlava pas
1’09’40 Lenga – gascon – après a casa – que parlava e francés e gascon, tot drollòt – qu’a tostemps sabut parlar gascon e francés – que parlava gascon dab eth gran pair, e dab eth sués parents, francés
1’11’10 Idem – mòts qu’an un ^ en francés, tostemps un « s » en gascon – eths arregents qu’ac sabèven – no’n parla pas guaire ara – que’s pensa que’n d’autis parçans, que s’ei mantengut de mès
1’12’35 Idem – en Biarn que’n parlan mès qu’ací segon eth – bèth temps que’n parlavan pertot
1’14’45 Idem – eth avénguer deth gascon ? – quin va durar ? – que’n cau parlar – s’avè parlat gascon a casa, eths joens qu’aurén aprés – ua tempsada, qu’èra inderdit de parlar patoès ena escòla – era vergonha que s’ei semiada
1’18’00 Idem – lenga – quin parlè gascon ena vath d’Aran
Dit hors enregistrement : Quand il allait garder les brebis alors qu'il était enfant, une vieille femme lui avait dit de prendre un tricot, même s'il faisait chaud. Elle lui avait dit :
« Per plan caloreta
pòrta te'n era capeta
E per plan sadoreth,
Pòrta te'n eth vrespajet »
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur
Source
RL-65[SLN-Tu-Dc]
EOC 7
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
21/03/2012
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Tuzaguet
Person Item Type Metadata
Birth Date
1935
Birthplace
Tuzaguet
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Charles Dasque (Tuzaguet-65),” Oralitat de Gasconha, consulté le 29 avril 2025, https://oralitatdegasconha.audio-lab.org/items/show/376.