Collectage de Jacques Bégué 2 (Lombrès-65)

Collectage de Jacques Bégué 2 (Lombrès-65)

Histoire locale

Solidarité paysanne

Sobriquets (villages)

Battage -- batteuse

Vignes

Pommes -- Variétés

Maïs

Outils

Centrales hydroélectriques

Effeuillage du maïs

RL-65[SLN-Lo-Bj2-1]

0’10 Sobriquet – neishut en çò de Guilhèume – maison ena familha dempuish 1808 – ajòus qu’èran nescuts en çò de Loís, de còsta
00’50 Intime – gran-pair n’ei pas nescut ací, son arrèr gran pair que s’èra mort 2 ans après sa neishença – un que s’aperava Tomàs, e qu’avè crompat er amaison – un aute arrer gran pair ?) qu’èra arregent, Loison, e sa gran mair, Justina, qu’èra nescuda en çò d’Antichan – que’s morí en 1921
03’20 Idem – ua sòr dera gran mair qu’arrecaptè era familha gran pair,nescut en 1867, e sa sòr en 1880 – aquera hemna, Anna, que ho maira de Lombrés en 1944, segur ua deras purmèras maires hemna d’aqueth temps
04’35 Idem – pair que s’aperava Laurenç – que s’escapè d’Alemanha – que trebalhava a Maderas, e anar pescar avant e véner eras troètas aths òtèls de Montrejau o Barbasan – que gahava bonament 1 kg de troètas cada dia – un còp quan avè gahat 70 o 80 troètas
06’40 Elevage – totis eth même trebalh, en même temps, en même lòc donc ua possibilitat d’escambiar e d’aver arrelacions – e ara non parlan pas mès amassas e qu’ei ua coenta tà hèr víver ua comunautat, sustot que i a de tot, ara en vilatge, professors, paisans, obrèrs, etc… e qu’ei dur de hèr coabitar tot aqueth monde
08’05 Intime – partit a París pendent 20 ans – eth estiu, que venguèvan ajudar eths parents tà hèr era èrba
08’40 Economie – qu’avè sentit eras arrelacions a cambiar en veir eth mestièr de paisan a desparéisher – ara qu’an vacanças eth monde, que veden causas mès – n’ei pas cambiat tròp en aspèct, mes enas arrelacions – arresidenças segondàrias – mes qu’ensajan d’amassar tot eth monde – que hèn era hèsta e que marcha – seradas taras castanhas, de cartas
11’55 Idem – qu’ensajan de hèr marchar eth monde amassas e n’ei pas de bon hèr – que hèn ua garba « eths abitants deth vilatge »
12’20 Sobriquet abitants de Lombrés – tostemps dat per monde deths autis vilatges - eth Arrats-Taishons, pr’amor qu’èran sauvatges, organizats , pròpes e valents – Generés : eths Baranaires - Nistòs, n’ac sap pas - eths de Montagut : eths Nobles –Aventinhan : eths Corròbis – Nestièr : eths Lebitants pr’amor que s’anavan botar ua lebita quan quauqu’un arribava – Sent Pau, eths Lutaires – Maderas : eras Pelecas
16’05 Economie – comèrces – dus cafè, çò de Papillon – e un aute, no’s bremba pas eth nòm

RL-65[SLN-Lo-Bj2-2]


0’00 Seguida – eth aute cafè qui èra a costat de çò de Queta en temps – mes n’ac a pas vist – de tota faiçon, totis qu’èran paisans e que hèvan quauquarren mès, esclòps, o maisons, etc…
01’30 Agriculture – cultura deth lin, pro en Lombrés
02’13 Mestièrs - Ua mola e un arressec que hèva planchas – ua batusa tà bàter era shivada e eth òrs, dab era aiga – hèr garbèrs en camp e tara fin d’aost o debút de seteme, que portavan eras garbas ena mola – tostemps entrajuda
03’55 Agriculture – blat – un bauquèr ? – qu’ei un chic garbèr – qu’ac hèvan en un temps quan lhevava eth blat, e tà emparà’s dera ploja, que hèvan cinqüèrs o bauquèrs (18 o 20 garbas) – era batusa que passava enas maisons ara fin, en temps, eth monde qu’i anavan
05’40 Idem – idem – un d’Aventinhan qu’amiava era batusa ena cort, Paul deth Sapur
06’30 Idem – idem – ua auta batusa en Aventinhan, Fernand Davant – qu’avèn botat ua liusa que hèva era garba tota sola – ara fin, ua pressa – un òme de cada maison que venguèva ajudar en cada maison – sa pair non podèva pas ua sason, alavetz eth, qu’anè ajudar pendent 10 dias e minjar eth maitin, eth mieidia e eth sopar – polets arrostits e pistache (un òrde de cassolet) dab mongetas, camajon e lard
09’15 Idem – idem – pistache tà dejunar a bèths còps – mes tomatas arrojas o bletas – eras dròlles que passavan dab ua casseròla d’aiga e dus veires de vin, atau que’s lavava tot sol – que bevèn mes que shudavan tanben
10’50 Vinhas – ua politica de plantar vinhas a un moment dat – eth monde qu’èran estats ajudats tà hè’c – eth vin que picava pro – e après qu’èran estats pagats tà darrigar-las – mès dàvit pomas, mes que tòrra sovent en printemps, quan i a era flor – eth qu’anava guarar eths anhèths quan èra chòc, ad aqueth temps, que getava eth troish dera poma, e que possava un pomèr tot sol – hòrt de sègas
12’55 Eras Pomas – sovent crompar pomas en Nistòs pr’amor que tòrra e eras flors qu’espeleishen après – era citra que’s picava autanlèu eras purmèras calors vengudas
14’25 Idem – òrdes : Pèth d’Ase, Mus de Lèbe, era Courpendue, e Cotrà
15’35 Agriculture – eth Milhòc arribat en miei deth sègle XVIII, aquerò que cambiè eras faminas – monde que minjavan ara sua hame = mès de mainatges

RL-65[SLN-Lo-Bj2-3]


0’00 seguida – mès de mainatges pr’amor eths mainatges qu’èran braçes – sus eth cadastre de 1830 e eth mès arrecent, que veden que’s bastí hòrt ath sègle XIX e que’s poderé explicar peths progrès deth trebalh dera tèrra e deras culturas – naverans e arrotacions deras pèças
01’40 Idem – tot a man – segar dab era hauç, o eth dalh – laurar dab eth marcader – estarrocar dab eth arrascle tà aplanir – eth caperader tà caperar… - eras dalhusas e liusas après
03’45 Société – cambiament gran dab era arribada dera electricitat – era mola que hèva era electricitat tarjas maisons, eth monde qu’avèn eth dret a ua lampa per maison - arribada en 1948 en Lombrés – sa tanta maira qu’avè hèt un hon de moneda tà hèr vénguer era electricitat – avant nada halha tà hèr eths devers – cada un qu’avè era electricitat en çò de son – non s’estavan pas d’alugar e d’amortir era lutz
07’55 Tecnicas – sa pair qu’avè crompat ua maquina tà en.hialar eras lamas, ua arsèga circulara, e un copader tath milhòc
09’00 Des.hoelhar – portar eth milhòc dab era pelòca ena cosina, eth monde que des.hoelhava e des.hèr era pelòca – separar era caporra tà sauvar era semença deth an que ven, deth milhòc taras bèstias – tres o quate hoelhas de sauvadas tà hèr tressas d’1m50 de haut – botà’c ena galeria, tostemps ausèths tà perucar – eras caporras que las engarütavan dessús ua mesura o quasi dab un engrutader
11’50 Société – despeloquèras – sonque en vilatge – pescajons e capons – caporras de milhòc arroi que devè punar eras hemnas e eras dròllas, qu’èra un jòc – eth jòc dera savata, eths jolhs junhs, quauqu’un que devè trobar per on passava era savata e fote’u un còp de savata sus eth cu – qu’èra en automna e que’us vagava mès, pr’amor eras jornadas qu’èran mès bracas
15’30 Agriculture – hotjar en camp – hèr era ièrba – qu’èra dur de hèr tot aquerò – quasi un mes tà hèr eth hen – descargar en troat, que’i hèva ua calor – que disèn aths mainatges qu’i podèn anar pr’amor que cabèn devath

Lassalle Renaud, enquêteur

Eth Ostau Comengés, producteur

Rl-65[SLN-Lo-Bj2]

EOC 7

Eth Ostau Comengés

10/07/2012

Texte/html

gascon

Texte

Lombrès

1939

Lombrès