Collectage de Claude Barès 3 (Aspet-31)

Collectage de Claude Barès 3 (Aspet-31)

Cuisine (porc)

JPF-31[As-As-Bc3]



01'05 Crompà'us o hè'us vénguer – crompà'us de cap ath mes d'aost – 1 o 2 entà engreishà'us – 1 de sauvat e eth aute de véner – bèths uns, qu'escanavan eths dus – en quauques maisons, qu'i èra ua troja entà tornar véner eths porcèths, mes n'èra pas corrent – entà St Gaudenç en marcat
02'35 Embarrà'u – ena porcillas (porcingla) – eth crestaire que passava s'èran de casa – mes autament, crompà'us crestadis – qu'èra d'Aurinhac eth crestaire – qu'èra eth sòn mestièr
04'10 Alimenatacion deth pòrc – que hèvan de tot ena tèrra, blat de mòro, civada, òrs, blat – e tanben trufas, nats, bletas (a Shenh que las apèran «jotas») - hè'u còser ena caudèra deths pòrcs – era mèma caudèra entà pelar eth pòrc – que n'avian entà 4 o 5 dias dab era caudèra – dus còps tot dia, apastà'u, eth maitin e eth ser
frigò que's lança, que l'amòrti
06'20 Idem – eras castanhas – qu'anavan castanhar era jornada – que semiavan faurot tanben – eras trojas qu'i anavan dab eths porcèths – aglands, pas guaire, par'amor qu'ei mès un país de castanhèrs
07'15 Idem – eth taron – sa gran mair qu'ac hadia – hè'us borir – arren no's perdia pas
07'55 Idem – enas castanheras – bèras uas empeutadas, d'autas sauvatges – non coneish pas eths òrdes deras castanhas – qu'èra un apòrt tara familhas tanben, pr'amor ne minjavan
09'15 Hèr péisher – o trèfla o faurot
09'40 Quan aucíder eth pòrc ? – dab era lua, ena lua vielha (mòt francés) – entaths budèths – o que petan – les auriatz pas hèr aucir eth pòrc ena lua navèra
10'50 Arraças – ara, qu'ei eth anglés – eth pòrc «cazérien» en temps – qu'avia eras aurelhas sus eths oelhs - qu'èra gras – qu'avia hòrt de lard, qu'aueitavan que n'avessa entà poder cosinar, eras hemnas
ara, non vòlen pas mès greisha mes vianda
11'55 Crompà'u – sovent un an avant – quan aucidian eth pòrc vielh, qu'i èra dejà eth joen – qu'avia de cap a un an, quan l'escanavan – s'ei mès atjat qu'ei mès bon, sustot eth camajon
13'05 Arraça cazérienne – non se'n ved pas mès ara – eth pòrc ner de Bigòrra a bèths còps en temps – sa pair que n'avia crompat un, un còp
13'55 Idem – pòrc anglés qu'èra dejà arribat 65 ans a, ací – un còp, qu'avian hèt cargar ua troja caseriana per un anglés, a Isaut
14'50 Perqué en ivèrn – pr'amor dera conservacion – n'i avia cap frigòs – o autament, qu'i èran eras moscas – s'i hèva tròp de calor, eth endeman, eras moscas qu'i avian hèt eths ueus ath entorn deth còth
16'40 Estacà's ath pòrc ? - que podia arribar mes...
15'50 Croyances – ua vielha ací que hadia entrar eth pòrc de cuu ena porcatèra pr'amor deras broishas
16'20 Estacà's ath pòrc – pas vertaderament, que sabian perqué èra ací



RL-31[As-As-Bc3-2]



0'00 Tengueires – ara, ací, n'i auria pas pro de monde en quartièr entà téngue'u – que caleria hèr dab eth fusilh – non son cap que dus ací
0'45 Déroulement de la journée – convidar – eths vesins, era familha – qu'arribavan eth maitin, que dejunavan, ací – mes pas a Shenh, a çò deths bèris parents – s'era aiga èra pro cauda, que l'aucidian – en ua mea
01'55 Idem - Era mea – hèr la-trempar – dus o tres dias avant – s'èra cauda era aiga, que'u pesavan e que'u pelavan – eras hemnas qu'anavan lavar eth vente tath arriu – qu'èra eth trebalh deras joenas
03'25 Idem – eths òmes qu'anavan hèr ua corvada tath òme dera maison – hèr càger un castanhèr o agudar piquets – dab era pica e eth passa-pertot – de cap ath ser, que se'n tornavan entà casa-sua anar hèr béver eth bestiar
04'50 Idem – que tornavan entath disnar – eras hemnas qu'acabavan avant entà hèr era tripa nera – hèr aras cartas, e de cap a miejanet, que tornavan a minjar
05'40 Idem – qué minjavan ? - eth dia deth pòrc, que minjavan eth «padenat» - dab era vianda deth vente, que la hadian grilhar dab trufas e alh – qu'èra era vianda deth torn deth vente – qu'ei carboada, qu'ei gostosa aquera vianda – o un polet, ua garia farcida, eth bolhon – en dessèrt, un saladèr de crema anglesa e un òrde de clafotís
06'45 Perqué amassar eth sang – tà hèr era tripa nera – après disnar – en un caudèr de coeire sus eth huec – non calia pas hèr borir era aiga o qu'èra tot ua confitura
07'50 Un escamet en eths tendons deths jarets – un tròç de boès dab un anèth ath miei – entà que's des.heredèssa mès viste - que cau que sia hereda quan lo copan
08'40 Era fiertat – ua gloèra se hèva mès de 200kg – que dependia tanben dera maison, se i avia monde o pas
09'25 Era tripa – tastar-la eth ser – quan hèvan aras cartas – hèr eth milhàs en caudèr – dab era aiga grassa deth caudèr deras tripas – un vielh linçòu sus era taula – eth dròlles qu'escarravan (??) eth caudèr, qu'i botavan sucre ath hons
10'50 Eth present deras cosineras – eth endeman o eth arrelendeman – un carrat de milhàs, un arrond de tripa, un tròç de carboada e un tròç de heritons
11'25 Eths heritons – ua tela – penjar davant era calor deth huec – hèr penjar
12'10 Eths presents – totis qu'i anavan qu'avian un present
12'25 Charcutar – eth endeman o eth arre-thendeman – talhucar ara man – taras tripas, saucissas e eth saucisson, ua machina – que calia monde mes puishqu'èran nombrosas, que's hadia en tot arríder
13'15 Istoèra deth catechisme – quelle est la plus belle fête de l'année ?
13'45 Hèsta – tot qu'èra basat sus era hèsta en temps
14'00 Idem – s'anavan ena escòla eths mainatges – que podian arratrapar – qu'ensajavan de hè'c quan n'i èra pas escòla
14'45 Talhucar – on lo botavan (no'm compren pas)
15'25 Idem – tirar eth «arrestèth dera esquiá», tirà'n eths filets, eths camajons, eras cambetas, copar eras patas entà hèr eths jaroets – desgreishar eth lard – tirà'n era vianda (taths heritons) – sauvà's eths carrats deth lard
16'20 Conservar era vianda – en un saladèr



RL-31[As-As-Bc3-3]



0'00 Seguida – en saladèr, eth lard davath – eth camajons dab era codena per dessús e era vianda davath – entà que s'esgotèsssan – dera auta man, que's podian guastar
0'45 Conservar – botar ena sau, pendent 3 setmanas o un mes – que dependia deth pes – après plegà'u en un torchon e penjà'u en solèr – mes ací, que'u penjavan mèslèu ena cheminèia entà balhar un aute gost
01'40 Idem – saucissa e trips sus era potra dera cosina
01'50 Monde mascats eth dia dera hèsta deth pòrc ? Non
02'05 Balhar un tròç ath curè – que'u balhavan eth òs gormand – ena missa cada dimenge d'aqueth temps – que'u tiravan deth hons deras còstas – que's pòt copar dab eth cotèth adaise
03'30 Budèth – eth mès gròs : eth sac – empiat sia de vianda, sia de heritons
03'55 eths patès – eth segond o tresau dia – causir era vianda tath patè – qu'èra mès grassa e que'n hèvan eth patè – que venguia eth estamaire entaras boètas de tòla tath patè
05'15 Eths trips – secar ena cosina – quan èran pro secs, ena cendre – en ua caisha dab cendre, de hag, o casse mes pas de castanhèr – que son mès gostós atau – era cendre de castanhèr que balha un maishant gost
06'20 Idem – delicat – que cau conéguer eras proporcions de sau, etc – mes sabian plan ce quin calia hèr – e que tastavan tanben – taston ? Non compren pas
07'30 Tastar – a quate o cinc – qu'ajustavan era sau s'ac calia
07'50 Trips – penjà'us – enas potras deras cosina dab ua barra de mata, dreta – entornada d'un papèr e estacada a cada cap per ua ficela – e après ena cendre
08'30 Saucissa – en òli entà bèths uns – era tripa nera que partia vista
09'05 Evolucions – era cosina qu'èra mès grassa que ara – que hadian tot dab era greisha deth pòrc – qu'èra mès gostós tanben – dab ua sopa de caulet, dab eth lard, que cambiava eth gost
10'10 Idem – pòrcs de ara – çò que hès a casa, n'a pas eth mèma gost que çò que crompas ath charcutèr – arren d'artificiau laguens (pas ua critica tròp aguda)
11'00 Idem – escanar ara – pas plan – eth, que n'escana un dissabte e eth aute eth dijaus d'après – que harà tres – quan en temps, que s'i passava eth ivèrn
11'40 Escanar – quin ac a aprés – dab sa pair – que'u hadia sagnar quan èra dròlle – mes era sua generacion que son partits en vila – eth, qu'auria podut partir entà era Cellulose a St Gaudenç
12'55 Evolucion – quin se perdec – monde que partiren – e ara, n'ac saben pas mès hèr – eras suas bèras hilhas per exemple, que'n seria incapable
13'20 Idem – téngue'u – que's pensa que n'aurian pòur – eras hemnas que serian incapables de cosinà'u
13'55 Idem – impression – tot qu'èra un parat entà hèr era hèsta – ara, qu'ei acabat – que n'a era nostalgie – quan èran gafets, jàmes n'aurian mancat era hèsta deth pòrc – qu'arreditz eth ahèr deth catechisme, plan mes que breteja un shinhau – qu'i avia monde pertot – ací en quartièr, qu'a conegut 21 personas mortas sense cap de suite – ara, que son dus en quartièr en i èster neishuts – eths autis que son hòra-país
15'50 Idem – trebalhar dab eth bestiar, ajudà's – ara, crotzà's en camin, e pro – cada un a casa sua eth ser – n'i èra cap era television


RL-31[As-As-Bc3-4]



0'00 Solidaritat – que s'ajudavan
0'10 Sagnar eth pòrc – passar entre eras duas espatlas – en còth – inclinar eth cotèth sense tocar era vianda – se'u manca, non sagna pas – se va, que mòr de tira – era cotèra

Lassalle Renaud, enquêteur

Eth Ostau Comengés, producteur

JPF-31[As-As-Bc3]

EOC 5

Eth Ostau Comengés

13/02/2014

Texte/html

gascon

Texte

Aspet

1937

Aspet