Collectage de Théophile Fontan 2 (Cathervielle-31)

Dublin Core

Titre

Collectage de Théophile Fontan 2 (Cathervielle-31)

Sujet

Pastoralisme
Insolite
Seigle
Loup
Chien de berger
Procès
Mesures agraires
Deuil
Rites et cérémonies funéraires
Mariages
Successions et héritages
Gendres et brus
Naissances
Apiculture
Guerres napoléoniennes (1800-1815)
Guerre mondiale (1939-1945) -- Occupation
Guerre mondiale (1939-1945) -- Passeurs
Guerre mondiale (1939-1945) -- Résistance
Flux migratoires liés au travail en France

Description

MF-31[BL-Ca-Ft4-2]


0’00 Eras Arrabastèras – bestiar qu’avian tirat deth gran tropèth dera montanha (oelha) – que las engreishavan – era recòrda lhevada, qu’avian dret de pacatge pertot – eth dijaus e eth dimenge qu’èra era mainada que guarava eth bestiar – que i avia eras gormandas, eras malaudas (que las deishavan estar) – eths anhèths que corrian tostemps – eth can los vòu pas virar
03’20 Elevage – seguida – que minjavan en tot guarar eth bestiar, quan èran mainats – un còp, quan èran mainats, que’us gahè era enveja de córrer tots nuds ! – qu’ac heren mes un de Catèrvièla que’us panè eras pelhas – que devoren arribar en vilatge a peu ! – mes que las trobèren en entrar en vilatge
05’10 Tecnicas – eth tet – caperar dab eth segle – hè’n garbilhons e sortir eth segle tà que era palha hossa lissa – dab un arrastèth, que pentiavan tà sortir eras èrbas – tecnica precisa… - tà passejà’s sus eth tet
08’05 Eth lop – sa gran mair dab amigas suas qu’anèren tà Garin ara missa de miejanet – passar eth pont, 7 o 8 lops que’us passèren davant eth nas – en temps, eth oelhèr que cochava dab eth bestiar sus un jaç – cans de montanha dressats tà virar eth lop e emparar eth tropèth – un colièr dab puntas longas
10’45 Idem – anecdòta – en automna, fin de seteme, eth tropèth que devarava – que hèvan un barri dab cledas – que’us hèvan lhevar tà que caguèssan e pishèssan suu cròt – eth barri qu’ei hèit entà hiamar eth terrenc – eth oelhèr que devarava tath vilatge e eth can que s’i estava – un còp, un de Pobòu s’èra perdut ua oelha e qu’anè tath barri de Catèrviela véder se non i èra – qu’entrè en barri, que la gahè, mes quan voló passar era barguèra, eth can que’u sautè dessús – que devó tornar partir sense era oelha
13’45 Société – eth judje de patz – monde qu’èran pledejaires en temps – per arren – a St Pau de Oelh, dus vesins, un qu’avè un can, eth aute, un poth – mes un còp, eth can qu’aucic eth poth – eth proprietari deth poth que’s voló hèr arremborsar – qu’anèren tath judje de patz – audiença eth dimenge de maitins – totis qu’i podian entrar, e eth, mainatge, qu’i èra estat eth dia dera audiença per aqueth ahèr – eth auditòri qu’arridia – eth judje que demandè qui avè començat – « n’ei pas eth men can ! », « n’ei pas eth men poth ! » - que partiren sense nat judjament
17’45 Idem – idem – un aute còp – era bòrna deth camp qu’èra estada desplaçada tà ganhà’s plaça – un vielh e un joen – eth vielh que parlava dera mesuras vielhas e eth joen deras mesuras metricas – eth vielh que digó ath jutge qu’eth aute hèva eth sabent – sas mesuras qu’èran : escloperadas
19’35 Société – eth cementèri –

Copadura en enregistrament – era seguida que segueish


MF-31[BL-Ca-Ft4-3]


0’00 Idem – eth cementèri qu’èra pòc e ath entorn dera glèisa – que’us enterravan en hèr un barran – mes quan diminuè era populacion, que’us balhèren ua parcela entà cada maison – sovent, ara, dus cementèris, un laguens, un aute dehòra
01’30 Société – velhar eths mòrts – era visita – eth dòu – quan sa mair perdó sa mair, qu’avè 8 ans e qu’èra ena escòla – que’u botèren pelhas neras ena escòla avant d’arribar se’n tà casa – sa sòr, qu’avè 16 ans, que portè eth capulet pendent 15 dias, qu’erbejè dab aquerò – que calia portar eth dòu pendent un an
03’30 Idem – idem – un linçòu sus eth mòrt – qu’arreplegavan eth linçòu entà vege’u
04’35 Société – anecdòta – ua amiga soa que manquè d’èster sepelida viva – qu’èra en comà en fèit
06’30 Idem – maridatge – hèts peths parents bèths dias a – « ici en Béarn » - eth ainat qu’eiretava dera proprietat deths parents, hossa un dròlle o ua dròlla – quan un que partia per èster gendre, qu’avia dret ath predic tà missa – que’us didia de bien tengue’s e d’abituà’s aths usatges deth vilatge – de non pas voler cambiar çò que non l’anava – e que tiravan còps de fusilh, sortits dera missa
09’30 Idem – gendre – ath davant d’ester dera familha, que passava un òrde d’examen (que’s hèva encara quauque temps avant que nescossi) – qu’avia a hèr ua canaula a casa, davant era bèra familha – era nòra que devia vénguer brocar ua pelha o cóser – eras futuras nòras qu’avian de hèr un estagi de un an dab era futura familha – e mèma, ara fin deth estagi (qu’i ei enas arquivas e que correspon) que calia que hossa prenha
11’55 Idem – eths arrelhevaires – quan era nòra avè amainadat, qu’i èra ua ceremonia : eras arrelhevadas – era mair, avant que podossa entrar ena glèisa, que devia hè’s purificar peth curè ara pòrta dera glèisa – atau parier tara arrèinas de França, pertot qu’èra – que batiavan presque de tira – qu’arribava dab eth chic o era chica (prononciar quasi espanhòu), e eth curè que’u benadia – alavetz, que s’i podia entrar – ua purificacion deth acte carnau – sa mair, per exemple, n’èra cap ara suas batiadas
16’00 Hèr anar un moton – un concors de tir sus ua cibla – que pagavan tà tirar – eth qui hèva mès de puunts, que ganhava eth moton
17’30 Oralité – anecdòtas – un còp quan passavan palomas – que’s cochavan en eths camps – eths, que’s postavan sus eth Calhau de Caubèr – un còp, son frair qu’avè vist era vop – son frair que balhè era alèrta, totis que partiren caçar-la dab fusilhs e ua hurga – que sortí, eslambricada, 10 còps de fusilh, mes arrés non la toquè pas – que partic dinc ath arriu – qu’èran vergonhós mes qu’avian arridut
22’15 Era mèu – eth sucre qu’èra car – eths, qu’avian un vintia de « grilhons » ( ?) – un bòl de mèu tà los que non n’avian – pr’amor que didian qu’ena aquera mèu que i avia flors de totas eras maisons deth vilatge – que la botavan de costat, quan èran enrumats
24’00 Era cira – òrde de ficela tà cramar, que la passavan ena cira – tecnica
25’40 Guerre – hòrt de condes sus era guèrra de 14, e pòc sus era de 1870

… monde qu’arriban

26’56 Idem – un deth vilatge qu’èra estat aucit ena guèrra de 1870 – e a taras campanhas de Napoleon, no’n parlavan pas
27’30 Idem – era sola causa que coneish qu’ei ua istoèta de Garin – de St Tritos, Badeou que s’aperava ( ??) – qu’avè hèit eras campanhas de Napoleon – e que s’èra arretirat a St Tritós – quan Louis XVIII qu’arribè, cap mès de pension peths sordats de Napoleon – arrestablit après per Napoleon III – qu’anava tocar era pension a Banheres dab eth unifòrme – fier com arrés
29’15 Guerre 14 – tres mòrts de Catèrvièla
29’55 Guerre 39-45 – 40 alemands coma garde-frontière – ua maison d’arrepaus gavidada per un Paran o Parent – eths alemands qu’i botèren un pòste laguens, 40 qu’èran – un qu’aperavan Cigogne – eth que non hèva eth son tribalh com calia, tath front arrusse
31’50 Idem – anecdòta – un de Catèrvièla que voló passar tà Espanha en un lòc dangerós tà virà’s deths alemands – qu’èran ua vintia dinc ath Pòrt d’Oo – ua periglada deras maishantas – non podoren pas passar – un que s’èra hicat en ua crevassa – que heren arrepè – puish, blocats pera neu – que se’n tornèren tà Catèrvièla – que partiren taras Vaths, enas bòrdas, en eths troats – mainats que’us amièren – dus per troat, pendent 5 o 6 dias que s’i estèren – un metau cada maitin e ser portats peths proprietaris deras bòrdas – après que s’i escadoren a passar tà Espanha
36’40 Idem – anecdòta – un de Goaus que hèva eth passur – que hoc denonçat, que l’arrestèren e l’amièren davant « Cigogne » - que’u voloren hèr parlar, que’u truquèren e l’embarrèren dab duas sentinèlas – qu’èra sus eras Aleas d’Etigny – qu’i èra un cafè de còsta e que s’èra sabut – que portèren ua botelha d’Armanhac ara sentinèlas en esperar que s’ahartèssan – que la se vueidèren e que s’adromiren – eth, laguens, que hec petar era sarralha, e que s’escapè – que s’anèc embarrar en çò d’Arroi, ena plaça deth marcat – aqueth, que l’amaguè pendent dus o tres dias – puish que partic tà Espanha – Arnauduc que s’aperava ( ?)
41’05 Idem – anecdòta – un a Mairenha que hèva eth arrelai – qu’auberjava monde que passavan tà Espanha – non voló pas jàmes èster pagat – eth tanben, que ho denonçat – que l’amassèren un dia de hèira a Banhere – que cridè « J’ai fait la guerre de 14 et j’en ai liquidé des vôtres, et j’en liquiderai encore s’il le faut ! » - que l’aperavan Tonton – davant Cigogne que ho amiat – aqueth Cigogne que’u fotó dehòra – que tornè sus era plaça, qu’èra un herò
44’30 Idem – idem – un luishonés qu’avian fotut en ua cramba – que passè eth nas pera ahrièsta, e n’avè pas mès eth pantalon – que passè pera ahrièsta e panè ua mòtò
46’10 Pastoralisme – que hèvan era transumance – que partian tath Paí Baish, aths environs de St Laurenç (en Nistòs, qu’apèran tanben Paí Baish, eth Gèrs e Lot e Garona) – eths joens que s’estavan a casa tà trebalhà’i – eths autis, que partian tath Paí Baish, tath hiems, era lan e era mentat deths anhèts – que i devaravan tà Totsants, mes que’s calia anar cercar ua plaça avant – un viatge tà cercar-las en mes de seteme - tà Totsants, qu’i amiavan eras oelhas – en ivèrn, hèr ua visita – e anar-las coélher ara fin – ara fin, que hèvan ua hèsta ací o aciu
50’15 Idem – anecdòta dab aqueth Tonton – qu’avian hèit ua hèsta – que confondó ua galanta dab ua vielha
52’20 Era ruscada – ua cada tres mes – que hèvan trempar, puish un gran bassin cauhat on botavan eth linge – dessús, un linçòu dab era cendre deth huec – e hèr borrir era aiga – quan borriva, botar casseròlas capvath deth linçòu – eth endeman, rinçar tath arriu
55’40 Era hèsta deth pòrc – era mès grana hèsta dera annada
56’00 Anecdòta – eth òtèl de SuperBanhèra – qu’ei sus era montanha de St Aventin – era societat qu’avè logat un tròç de tèrra tà bastir eth òtèl – era comuna de St Aventin qu’avè a pagar eth impòst sus eras pòrtas e ahrièstas – eths de St Aventin qu’anavan tribalhar en òtèl – qu’avian un vaquèr espanhòu – ena tradicion, qu’èra pagat e neurit – pas a St Aventin, sonque pagat un shinhau mès – que s’empiava era museta enas cosinas deth òtèl
59’25 òtèl de Superbagnère – daunas arricas dab eras pelhas dinc ath talon que hèvan patinatge
01’00’00 Seguida dera anecdòta – un director que demandè qui èra aqueth òme – non voló pas qu’entrèssi mès laguens – tà mieidia, qu’amiè eras vacas e vedèths ath entorn deth òtèl – que’u voloren hèr partir mes que responó « que sòi en çò de men. »

Que còpa ací………

Créateur

Mathieu Fauré, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur

Source

MF-31[BL-Ca-Ft4-2]
MF-31[BL-Ca-Ft4-3]
EOC 5

Éditeur

Eth Ostau Comengés

Date

08/10/2006

Format

Texte/html

Langue

gascon

Type

Texte

Spatial Coverage

Cathervielle

Person Item Type Metadata

Birth Date

1910

Birthplace

Cathervielle

Death Date

2006

Citer ce document

Mathieu Fauré, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Théophile Fontan 2 (Cathervielle-31),” Oralitat de Gasconha, consulté le 29 avril 2025, https://oralitatdegasconha.audio-lab.org/items/show/134.

Formats de sortie